Γράφει η Νάνσυ Αλωνιστιώτη, Αν. Καθηγήτρια Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Αντιπρόεδρος Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών
Η πέμπτη γενιά (5G) δικτύων κινητών επικοινωνιών, μετά από δεκαετή έρευνα και ανάπτυξη, αποτελεί πλέον μια τεχνολογία που θα προσδώσει νέες και σημαντικές δυνατότητες στον ψηφιακό μετασχηματισμό σε διάφορους τομείς τόσο της οικονομίας όσο και της κοινωνίας συνολικά. Σε έναν χρονικό ορίζοντα επτά ετών, (2020-2027), το 5G δημιουργεί την προσδοκία για μία ετήσια ανάπτυξη της τάξης του 25,8% στην παγκόσμια αγορά υπηρεσιών.
Οι δυνατότητες του 5G επιτρέπουν την ανάπτυξη νέων και καινοτόμων εφαρμογών και υπηρεσιών, οι οποίες θα επωφελούνται από τα λειτουργικά του χαρακτηριστικά (ενδεικτικά : υπερυψηλές ταχύτητες μετάδοσης δεδομένων – ρυθμοί μετάδοσης της τάξης των 20 Gbit/s, 10 – 100 φορές υψηλότεροι σε σύγκριση με το 4G-, αμελητέες καθυστερήσεις μετάδοσης- της τάξης των 1-4 milliseconds-, δυνατότητα ταυτόχρονης διασύνδεσης δισεκατομμυρίων συσκευών και χρηστών, υποστήριξη υπολογιστικών υποδομών νέφους κ.λ.π.) Εξαιτίας των παραπάνω χαρακτηριστικών, αναμένεται ότι το 5G θα λειτουργήσει ως καταλύτης στην ενοποίηση του Φυσικού και του Ψηφιακού κόσμου.
Με το 5G θα παρακολουθείς το μάθημα και το εργαστήριο μέσω εικονικής πραγματικότητας
Σε τομείς όπως η παιδεία και η εκπαίδευση προβλέπεται το 5G να διαδραματίσει πρωτεύοντα ρόλο. Με την αξιοποίηση των δυνατοτήτων του για μαζική εισαγωγή εφαρμογών επαυξημένης και εικονικής πραγματικότητας, την υιοθέτηση νέων εργαλείων και προσεγγίσεων στη διαδικασία μάθησης, το 5G θα επιδράσει καταλυτικά στη γεφύρωση του «χάσματος» μεταξύ της παράδοσης ή διάλεξης του μαθήματος και της μελέτης του εκπαιδευόμενου. Ο εκπαιδευόμενος θα έχει πρόσβαση σε καινοτόμες λύσεις εικονικής πραγματικότητας που θα του δίνουν τη δυνατότητα να παρακολουθεί ή και να κάνει χρήση για παράδειγμα ενός εικονικού εργαστηρίου (π.χ., βιολογίας, ιατρικής, μηχανικής, κατασκευών, μηχανολογίας) εντός κι εκτός των φυσικών εκπαιδευτικών υποδομών. Θα διευκολύνεται και άρα θα επιταχύνεται η ανάπτυξη γνώσεων και δεξιοτήτων που θα απαιτούσαν τη χρήση υποδομών που πολλές φορές μπορεί να μην είναι εύκολα προσβάσιμες λόγω αποστάσεων ή συνθηκών. Το 5G θα αποτελεί το τεχνολογικό υπόβαθρο για την εισαγωγή και ανάπτυξη έξυπνων εφαρμογών που μπορεί ακόμα και σήμερα να μη μπορούμε να φανταστούμε.
Ο εκπαιδευόμενος θα έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί υλοποιήσεις «ψηφιακών αντιγράφων» (digital twins), τα οποία αποτελούν πλήρη εικονικά αντίγραφα αντικειμένων, οντοτήτων, διαδικασιών και υποδομών (π.χ. οργάνων του σώματος στην ιατρική, οργανισμών στη βιολογία, τμημάτων μιας μηχανής στην μηχανολογία), έτσι ώστε να καθίσταται εφικτή μία σαφώς αναβαθμισμένη τρισδιάστατη ψηφιακή εμπειρία για τον εκπαιδευόμενο, σε σχέση με την χρήση μίας δισδιάστατης προσομοίωσης. Επιπλέον, θα είναι εφικτή η διαδραστική αλληλεπίδραση σε πραγματικό χρόνο, ταυτόχρονα με άλλους εκπαιδευόμενους στο ίδιο εικονικό εργαστήριο. Η ενσωμάτωση στο 5G συνδέσεων με αισθητήρες IoT (Internet of Things) και η υποστήριξη μηχανισμών τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intelligence) συνδυάζοντας, εικονικές και φυσικές αναπαραστάσεις οντοτήτων, θα αποτελέσουν αφετηρία για την ενοποίηση του φυσικού και ψηφιακού κόσμου για υπηρεσίες στην παιδεία και εκπαίδευση. Η εμπειρία της μάθησης θα προσωποποιείται και θα γίνεται διάχυτη (“on-the-go”), χωρίς χωρικούς περιορισμούς και με υποστήριξη υβριδικών σχολικών ή εκπαιδευτικών τάξεων που θα συνδυάζουν την παραδοσιακή μαθησιακή διαδικασία με την εκμάθηση μέσω αναδυόμενων ψηφιακών κόσμων.
Το 5G διευρύνει την πρόσβαση στην παιδεία
Στην παιδεία, η τεχνολογία 5G αδιαμφισβήτητα θα συντελέσει στην εξάλειψη κοινωνικών ανισοτήτων τόσο αυξάνοντας τις δυνατότητες πρόσβασης, όσο και μειώνοντας το κόστος παροχής βασικών υπηρεσιών και εργαλείων μάθησης. Με τη δυνατότητα χρήσης προσωποποιημένων εφαρμογών επαυξημένης πραγματικότητας, το 5G θα διευκολύνει την πρόσβαση στη συνεχή διαδραστική μάθηση και καλλιέργεια της καλλιτεχνικής, μουσικής και θεατρικής παιδείας. Εφαρμογές επαυξημένης πραγματικότητας θα δίνουν δυναμικά πληροφορίες και ενημερώσεις σε πραγματικό χρόνο μέσω των κινητών συσκευών σε κάποιον που παρακολουθεί ένα δρώμενο, π.χ. μια παράσταση όπερας. Θα δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να λαμβάνει κατά την εξέλιξη του δρώμενου, δυναμικές πληροφορίες για το ρόλο που ενσαρκώνει ο κάθε ηθοποιός στη σκηνή, για την πλοκή, το συγγραφέα του έργου, το συνθέτη, για τους συντελεστές της παράστασης, για τα μουσικά στοιχεία της σύνθεσης κλπ.
Με τη χρήση των δυνατοτήτων του 5G στην εκπαίδευση και την παιδεία θα γίνουν σημαντικά βήματα προς την ευρύτερη κοινωνική ενσωμάτωση και τον καθολικό χαρακτήρα της πρόσβασης σε ποιοτική γνώση και δεξιότητες.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, το 5G κρίνεται ως απαραίτητη κρίσιμη υποδομή για την εξέλιξη της εκπαίδευσης και ευρύτερα την αλλαγή του παραγωγικού και αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας μας. Στην Ελλάδα οι πάροχοι κινητών επικοινωνιών ήδη προχωρούν σε ιδιαίτερα υψηλού επιπέδου επενδύσεις -από τις μεγαλύτερες σε μέγεθος και σημασία- για την ανάπτυξη των υποδομών πέμπτης γενιάς, παρέχοντας κάλυψη σε όλη τη χώρα ξεπερνώντας τη συμβατική υποχρέωση που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για πληθυσμιακή κάλυψη.
Το 6G θα υποστηρίζει την ολογραφική επικοινωνία διατηρώντας όλες τις αισθήσεις ακόμα και την αφή
Παράλληλα με την παγκόσμια ανάπτυξη του 5G δικτύου, έχουν ήδη ξεκινήσει τα πρώτα ερευνητικά βήματα για το σχεδιασμό της επόμενης γενιάς δικτύων κινητών επικοινωνιών (6G). Το 6G αναμένεται να έχει αντίκτυπο στις παρεχόμενες ψηφιακές εμπειρίες ανάλογο με αυτό που είχε η μετάβαση από την ασπρόμαυρη εικόνα στην ψηφιακή, έγχρωμη εικόνα. Οι διαδραστικοί ψηφιακοί κόσμοι θα αποκτούν ολοένα και πιο απτά χαρακτηριστικά. Tο 6G αναμένεται να εισάγει το Aπτικό Διαδίκτυο (Haptic Internet) με μαζική ολογραφική επικοινωνία (Holographic Communication) και υποστήριξη της μετάδοσης δεξιοτήτων και αισθήσεων (Internet of Skills & Senses). Για παράδειγμα, η μετεξέλιξη των ψηφιακών εικονικών εργαστηρίων στο 6G θα είναι ένα ολογραφικό περιβάλλον που θα ενσωματώνει όχι μόνο οπτικά ή ηχητικά ερεθίσματα αλλά και ερεθίσματα από άλλες αισθήσεις, όπως η αφή. Για να γίνει πιο κατανοητό, ένας εκπαιδευόμενος χειρουργός θα μπορεί να εκτελεί μια εικονική επέμβαση σα να ήταν σε φυσικό χειρουργείο. Το σημαντικό είναι ότι θα μπορεί να επαναλάβει τη διαδικασία όσες φορές απαιτείται προκειμένου να τελειοποιήσει την τεχνική του….. Με απαρχή την έλευση του 5G, μια νέα εποχή δυνατοτήτων και ευκαιριών ανοίγεται μπροστά μας. Ας την αξιοποιήσουμε! ..
