Σε ένα εστιατόριο ή μια καφετέρια, τα τραπέζια εύκολα μετατοπίζονται, αραιώνουν ή και αφαιρούνται για να εξασφαλιστεί η απαραίτητη απόσταση ασφαλείας μεταξύ των θαμώνων στην εποχή του κορωνοϊού. Τι θα συμβεί όμως όταν θα ανοίξουν οι κλειστές θεατρικές σκηνές το φθινόπωρο;
Το άμεσο μέλλον του παγκόσμιου, πιθανότατα, θεάτρου αρχίζει ήδη να διαφαίνεται στη Γερμανία, όπου ιστορικά θέατρα μεταμορφώνουν το εσωτερικό τους, αλλάζουν το πρόγραμμά τους και σχεδιάζουν νέους τρόπους λειτουργίας για να εξασφαλίσουν ότι η αυλαία θα σηκωθεί και πάλι, όπως κάθε χρονιά, και οι θεατές θα απολαύσουν τις παραστάσεις χωρίς να φοβούνται μην κολλήσουν κορωνοϊό.
Η επόμενη επίσκεψη στο θέατρο μπορεί μάλιστα να αποδειχτεί πολύ πιο ευχάριστη για τους θεατές, αν ευοδωθούν τα σχέδια κορυφαίων σκηνών στο Βερολίνο. Τα κατειλημμένα καθίσματα (ή και γενικώς τα καθίσματα) θα είναι πολύ λιγότερα στην πλατεία και οι θεατές θα έχουν τη δυνατότητα να βγουν από την αίθουσα όποια στιγμή θελήσουν, αφού τα διαλείμματα θα πρέπει μάλλον να καταργηθούν, προς αποφυγή συνωστισμού.
Αυτά τουλάχιστον είναι τα πλάνα των υπεύθυνων στο Berliner Ensemble, το θέατρο που ίδρυσε στα 1949 ο Μπέρτολ Μπρεχτ, δίπλα στον ποταμό Spree.
Την περασμένη εβδομάδα αφαιρέθηκαν τα 500 από τα 700 καθίσματα από την κεντρική αίθουσα παραστάσεων, ώστε να εξασφαλιστούν οι αποστάσεις 1,5 μέτρου που απαιτούν οι κυβερνητικές οδηγίες. «Θα μπορούσαμε απλώς να μπλοκάρουμε κάποια καθίσματα ή να αφαιρέσουμε ολόκληρες σειρές, αλλά θα φαινόταν ερειπωμένο», δήλωσε στον Guardian ο καλλιτεχνικός διευθυντής Oliver Reese.
Αντ’ αυτού, αφαιρέθηκαν από κάθε σειρά τα περισσότερα καθίσματα ενώ από όσα παρέμειναν, το 70% είναι σε δυάδες και τα υπόλοιπα μονά. «Θέλουμε να δημιουργήσουμε μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα, που θα αγκιστρωθεί στην συναισθηματική μνήμη των ανθρώπων», λέει ο Reese.
Όταν ανέβει η πρώτη παραγωγή, πιθανότατα στις 4 Σεπτεμβρίου, δεν θα γίνει κανένα διάλειμμα για να αποφευχθεί ο συνωστισμός στις τουαλέτες όπου θα είναι δύσκολο να εξασφαλιστεί η κοινωνική αποστασιοποίηση. Οι θεατές θα μπορούν να βγαίνουν από την αίθουσα όποτε το χρειάζονται (χάνοντας βέβαια ένα μικρό κομμάτι της παράστασης). «Θα είναι μια καινούργια εμπειρία, με καινούργια τελετουργικά».
Άνεση για τους θεατές, οικονομικά προβλήματα για τις σκηνές
Τι θα κάνουν τα μικρά, ιδιωτικά θέατρα στο Βερολίνο; Το θέατρο νέων Grips, θα μπορεί να γεμίσει μόλις 70 από τα 360 καθίσματα, με βάσει τους νέους κανόνες ασφαλείας και ατομικής προστασίας και οι υπεύθυνοι ελπίζουν πως η ζημιά θα καλυφθεί από τις επιδοτήσεις του κράτους.
Στην Γερμανία τα θέατρα ήταν από τις πρώτες επιχειρήσεις που αναγκάστηκαν να κλείσουν, καθώς επιταχυνόταν ο ρυθμός νέων κρουσμάτων στη χώρα, στα μέσα Μαρτίου. Το Berliner Ensemble έκλεισε στις 13 Μαρτίου και, όταν ανοίξει ξανά, η πρώτη «σπασμένη» σειρά καθισμάτων θα απέχει τρία μέτρα από την σκηνή ενώ κάποιες πόρτες θα παραμένουν ανοικτές καθ’ όλη τη διάρκεια των παραστάσεων, επιτρέποντας την καλή ανανέωση του αέρα.
Αναγκαστικές αλλαγές και στο πρόγραμμα
Η πανδημία επηρεάζει και τις παραγωγές. Ένα καινούργιο θεατρικό έργο του Βέλγου σκηνοθέτη Luk Perceval αναβλήθηκε για περισσότερο από έναν χρόνο στο συγκεκριμένο θέατρο, καθώς απαιτούσε την ταυτόχρονη παρουσία πάρα πολλών θεατών επί σκηνής. Μια άλλη παραγωγή του Μάκβεθ κόπηκε, καθώς το σενάριο ήθελε ηθοποιούς να φιλιούνται και γλείφουν ο ένας τον άλλον.
Περισσότεροι θεατές;
Στο θέατρο Schaubühne, σκέφτονται να τοποθετήσουν χωρίσματα με πλεξιγκλάς, ώστε να καταφέρουν να κρατήσουν 150 θέσεις στην αίθουσα. Σε αντίθετη περίπτωση, θα πρέπει να συμφιλιωθούν με το γεγονός πως κάθε παράσταση θα ανεβαίνει το πολύ για 50 θεατές.
Όμως η κοινωνική αποστασιοποίηση θα είναι το ίδιο δύσκολο να επιτευχθεί και στα παρασκήνια. Για αυτό τον λόγο, όταν το Schaubühne ανοίξει τον Οκτώβριο, μετά από μακροχρόνια ανακαίνιση, θα ξεκινήσει με έναν μονόλογο του Ελβετού σκηνοθέτη Milo Rau και μία παράσταση ενός ατόμου, βασισμένη στο αριστούργημα του Χένρικ Ίψεν, Πέερ Γκυντ.
Έχοντας διαβάσει βιογραφίες του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου, Thomas Ostermeier, διατηρεί την αισιοδοξία του πως το κοινό θα επιστρέψει, μόλις οι πόρτες ανοίξουν. «Μεταξύ του 1603 και του 1610, το London Globe έκλεισε επανειλημμένα για ολόκληρους μήνες, εξαιτίας της βουβωνικής πανώλης. Παρ’ όλα αυτά εκείνη ήταν χρυσή περίοδος για το θέατρο. Αισιοδοξώ πως τα θέατρα θα επιβιώσουν και σε αυτή την πανδημία. Ο πόθος για μία κοινή εμπειρία, για να γελάσουμε μαζί και να αναπνεύσουμε μαζί, δεν είναι κάτι που μπορείς να ακυρώσεις ή να αντικαταστήσεις με το live stream.»
