Συνεχίζεται και τον Μάρτιο η ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων με την ψηφιακή έκθεση «Λεπτομέρειες» με δύο νέες αναρτήσεις στο https://www.facebook.com/ amiogr .
Από τις συλλογές του Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων, η αρχαιολόγος Ελένη Κοτζαμποπούλου επιλέγει και σχολιάζει ένα ξεχωριστό θραύσμα οστού από θήραμα κυνηγών της Ανώτερης Παλαιολιθικής Εποχής που βρέθηκε σε εποχικό καταυλισμό στην κοιλάδα του Βοϊδομάτη, στο Ζαγόρι.
Στο σπάνιο αυτό εύρημα διασώζεται μοτίβο από σκόπιμες εγχαράξεις που το συνδέουν με μεγάλα διεπιστημονικά ερωτήματα για τα ιστορικά-κοινωνικά πλαίσια όπου αναπτύχθηκαν συμβολικοί κώδικες επικοινωνίας με αφηρημένα «σημεία». Το οστό εκτίθεται στην Αίθουσα 1 για την Προϊστορική Ήπειρο.
Ένα τμήμα (κάτω κεταμπές) από ξυλόγλυπτο τέμπλο (τέλη 18ου-αρχές 19ου αι.), άγνωστης προέλευσης, κατασκευασμένο με την έξεργη-διάτρητη τεχνική, έχει επιλέξει και σχολιάζει η αρχαιολόγος Δήμητρα Παπαϊωάννου. Λεπτομέρειες της τεχνοτροπίας το εντάσσουν στη μακρά παράδοση των δραστήριων ταγιαδόρων της Ηπείρου, και μας μεταφέρουν στο πολυεπίπεδο συμβολικό σύμπαν, που απομονώνει τον κυρίως ναό από το ιερό βήμα. Το περίτεχνο απότμημα εκτίθεται στην αφιερωμένη στον 19ο αιώνα Αίθουσα του Βυζαντινού Μουσείου Ιωαννίνων.
– «Χαράγματα και κώδικες…από την εποχή των παγετώνων»:
Το θραύσμα καμένου οστού, που έχει μήκος μόλις 4,3 εκ. και φέρει δύο «σειρές» από εγχαράξεις, ανήκε σε θήραμα παλαιολιθικών κυνηγών-τροφοσυλλεκτών, οι οποίοι διέμεναν εποχικά στο σημερινό Ζαγόρι. Οι πλανόβιοι εκείνοι κάτοικοι της Ηπείρου πριν από 17.000 χρόνια ενσωμάτωσαν το φαράγγι-κοιλάδα του Βίκου-Βοϊδομάτη στα περιφερειακά δίκτυα διαχείρισης φυσικών πόρων. Το νέο τοπίο δράσης τους διασυνδέεται με τις βελτιωμένες, αλλά ασταθείς, κλιματικές συνθήκες προς το τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων.
Το ανασκαφικό εύρημα, μαζί με λίγα παρόμοια, προέρχεται από τη βραχοσκεπή Κλειδί. Το ευρύχωρο καταφύγιο χρησιμοποιούσαν εντατικά μεικτής σύνθεσης ομάδες (π.χ. οικογένειες) για τρεις κυρίως χιλιετίες. Το θραύσμα εντοπίστηκε ανάμεσα σε μερικές εκατοντάδες χιλιάδες κατακρεουργημένα οστά ζώων, πρωτίστως από αιγάγρους και αγριόγιδα. Πρόκειται για τα απορρίμματα τεμαχισμού και διαμοιρασμού της τροφής, κατεργασίας της προβιάς κ.ο.κ. Πολυπληθή είναι και τα σύνολα από τη λάξευση του πυριτόλιθου, πέτρωμα από το οποίο οι ένοικοι κατασκεύαζαν τον εξοπλισμό τους (π.χ. αιχμές για βέλη, μαχαίρια, κοπίδια, ξέστρα).
– «Ένα ξυλόγλυπτο σύμπαν»:
Στην τελευταία περίοδο της παραγωγής ξυλόγλυπτων τέμπλων της Ηπείρου τέλη 18ου – αρχές 19ου αιώνα ανήκει το τμήμα ξυλόγλυπτου τέμπλου, κάτω κεταμπές. Φέρει παράσταση μετωπικού ιεράρχη κάτω από υπόστυλο αρχιτεκτόνημα, το οποίο επιστέφεται με σειρά τοξυλίων (μικρά τόξα).
Το βάθος του κοσμείται με ελισσόμενη άκανθα, από την οποία προβάλλουν στο άνω μέρος κεφαλές δράκων, που έχουν εκτός από διακοσμητικό και αποτροαϊκό – φυλακτικό χαρακτήρα. Το έργο αποδίδεται σε αδρό έξεργο ανάγλυφο με τη διάτρητη τεχνική, και φυσιοκρατική απόδοση του φυτικού διακόσμου.
Τέλος, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων προσκαλεί τους ψηφιακούς επισκέπτες να συμμετάσχουν ενεργά και στη δράση «Έχω μία Απορία», η οποία αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της.
Συγκεκριμένα: στο e- mail leptomeries100@gmail.com όσοι/ες ενδιαφέρονται μπορούν να απευθύνουν ερωτήματα που αφορούν στα εκθέματα και την κάθε φορά λεπτομέρεια από την «ιστορία» τους και οι αρχαιολόγοι θα ανταποκριθούν σε εύθετο χρόνο με περισσότερες πληροφορίες.
Την ψηφιακή έκθεση και τη δράση επικοινωνίας συντονίζει η Βαρβάρα Ν. Παπαδοπούλου, δρ αρχαιολόγος, Αναπληρώτρια Προϊσταμένη, και επιμελούνται οι αρχαιολόγοι Ελένη Κοτζαμποπούλου και Δήμητρα Παπαϊωάννου και ο φωτογράφος Παναγιώτης Τσιγκούλης.
