Τι είναι ο ιός HMPV, ποια συμπτώματα προκαλεί και πώς μεταδίδεται – Οδηγίες από τον ΕΟΔΥ και την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία – Τι ανέφερε για τον ιό, μιλώντας στο ITV, η διευθύντρια του Εργαστηρίου Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εύη Ντζάνη
Ανακοινώσεις για τον ανθρώπινο μεταπνευμονοϊό (HMPV) εξέδωσαν ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) και η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, μετά την εμφάνισή του και στην Ελλάδα.
Όπως σημειώνει η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, ο ανθρώπινος μεταπνευμοϊός (HMPV) δεν είναι καινούργιος ιός, αλλά είναι γνωστός από το 2001, όταν και έγινε η πρώτη περιγραφή του. Επισημαίνει, δε, ότι δεν έχει άμεση σχέση με την Κίνα.
Προς το παρόν η ανησυχία είναι σχετικά αντιμετωπίσιμη και βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο θα έλεγε κάποιος, πλην όμως πέντε χρόνια μετά την εμφάνιση της πανδημίας του κορωνοϊού, οι σκηνές από τα νοσοκομεία της Κίνας, δε μπορεί παρά να προκαλούν έντονη αγωνία, φέροντας στη μνήμη όλων το τι επακολούθησε.
Η επιστημονική κοινότητα της χώρας πάντως εμφανίζεται καθησυχαστική σχετικά με τον μεταπνευμονοϊό που γεμίζει τις κλίνες των νοσοκομείων στην Κίνα. Μιλώντας στο Ioannina TV, η Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και διευθύντρια του Εργαστηρίου Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εύη Ντζάνη, ανέφερε πως το προφίλ του ιού είναι γνωστό και αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο, όπως και οι υπόλοιποι ιοί του ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού.
«Ο ιός αυτός είναι γνωστός εδώ και χρόνια και κλινικά και φυλογενετικά. Το προφίλ της νοσηρότητας αφορά το ανώτατο και το κατώτατο αναπνευστικό και πλήττει τις ευάλωτες ομάδες, τους ηλικιωμένους και τα μωρά. Η αύξηση των κρουσμάτων στην Κίνα τελεί υπό διερεύνηση όμως από τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας δεν υπάρχουν στοιχεία που να προκαλούν ανησυχία, ότι υπάρχει κάποιο νέο στέλεχος του ιού δεν το περιμένουμε. Η προσωρινή αναστολή της σχολικής δραστηριότητας για κάποιες ημέρες στην Κίνα δεν πρέπει να μας πανικοβάλει και αυτό που μπορώ να πω με βεβαιότητα είναι πως δεν υπάρχει περίπτωση να επανέλθουμε σε περιορισμούς, σαν αυτούς που είχαμε προ πενταετίας. Θα συνεχίσει να υπάρχει καθημερινή και λεπτομερής παρατήρηση, τα περιστατικά θα καταγράφονται όπως γίνεται και με τη γρίπη, αλλά μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης ή διαταραχή της σχολικής δραστηριότητας δεν πρόκειται να υπάρξει», ανέφερε η κα Ντζάνη.
Για την γρίπη
και τον κορωνοϊό
Από την άλλη, μιλώντας στο Ioannina TV, για τα περισσότερο τετριμμένα υγειονομικά ζητήματα της εποχής, που είναι η έξαρση της γρίπης και ο συνδυασμός με τον κορωνοϊό, η κα Ντζάνη υπενθύμισε, ότι η περίοδος που ακολουθεί μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων και την επιστροφή στις σχολικές αίθουσες είναι η χειρότερη συνθήκη στη διάρκεια ολόκληρου του έτους.
«Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχουμε ξεφύγει από την αναμενόμενη εικόνα που είναι η τυπική διάσταση της γρίπης με σταδιακή αύξηση των κρουσμάτων σε συνδυασμό με την συνεχιζόμενη καταγραφή του κορωνοϊού που καταγράφεται με την παραλλαγή «Όμικρον» να κυριαρχεί αλλά και την «Δέλτα» να είναι παρούσα και να μας απασχολεί σε εβδομαδιαία βάση, όπως φαίνεται και από τις καταγραφές των θανάτων. Οι πολίτες που έχουν εμβολιαστεί ωστόσο την περίοδο Οκτωβρίου και Νοεμβρίου είναι ασφαλείς, αλλά και οι υπόλοιποι που τυχόν δεν έχουν εμβολιαστεί μπορούν να εμβολιαστούν και τώρα, γιατί έχουμε μπροστά μας ένα διάστημα περίπου έξι – οκτώ εβδομάδων που αναμένουμε σταδιακή αύξηση των κρουσμάτων», ανέφερε η κα Ντζάνη.
Τα συμπτώματα του HMPV
«Είναι ένας ιός που συνήθως προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με το κοινό κρυολόγημα. 10% έως 12% των αναπνευστικών ασθενειών στα παιδιά προκαλούνται από τον HMPV. Συχνά προκαλεί λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, αλλά μερικές φορές μπορεί να προκαλέσει λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, όπως πνευμονία, ή να επιδεινώσει προϋπάρχουσες καταστάσεις όπως εξάρσεις άσθματος και ΧΑΠ», εξηγεί η Αδαμαντία Λιαπίκου, πνευμονολόγος, MD, PHD, συντονίστρια διευθύντρια της 5ης Πνευμονολογικής Κλινικής ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», υπεύθυνη της Ομάδας Εργασίας της ΕΠΕ για τις Λοιμώξεις του Αναπνευστικού Συστήματος. «Οι λοιμώξεις από HMPV είναι πιο συχνές το χειμώνα. Τα ήπια περιστατικά ανθρώπινου μεταπνευμοϊού διαρκούν συνήθως μερικές ημέρες έως μία εβδομάδα» προσθέτει η ίδια.
Για τα συμπτώματα του ανθρώπινου μεταπνευμοϊού η Βασιλική Γεωργακοπούλου, πνευμονολόγος – φυματιολόγος, επιμελήτρια Β, Κλινική Παθολογικής Φυσιολογίας ΕΚΠΑ, υπεύθυνη της Ομάδας Εργασίας της ΕΠΕ για τις Λοιμώξεις του Αναπνευστικού Συστήματος, αναφέρει ότι περιλαμβάνουν: βήχα, πυρετό, καταρροή ή βουλωμένη μύτη, πονόλαιμο, συριγμό, σε μερικές περιπτώσεις, δύσπνοια.
Πώς μεταδίδεται
Ο HMPV μεταδίδεται με άμεση επαφή με κάποιον που τον έχει μέσω σταγονιδίων (πχ από βήχα) ή από το άγγιγμα πραγμάτων που έχουν μολυνθεί από τον ιό. Ο ανθρώπινος μεταπνευμοϊός είναι παρόμοιος με τον RSV (αναπνευστικός συγκυτιακός ιός).
Ανήκει στο ίδιο γένος -ή επιστημονική ομάδα- με τον RSV (πνευμοϊός) και μπορεί να προκαλέσει παρόμοια συμπτώματα. Η ηλικία αιχμής για σοβαρή ασθένεια από HMPV είναι μεταξύ 6 και 12 μηνών.
Ομάδες υψηλού
κινδύνου και επιπλοκές
Οι ομάδες υψηλού κινδύνου είναι:
– Άτομα ηλικίας <5 ετών (ιδιαιτέρως πρόωρα βρέφη) ή >65 ετών.
– Άτομα με χαμηλή άμυνα (από καταστάσεις όπως HIV, καρκίνος ή αυτοάνοσες διαταραχές ή από φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα).
– Ασθενείς με χρόνια υποκείμενα νοσήματα με προεξάρχοντα το άσθμα και τη ΧΑΠ.
Οι υπεύθυνες της Ομάδας Εργασίας για τις Λοιμώξεις Αναπνευστικού Συστήματος αναφέρουν σχετικά με τις επιπλοκές ότι εμφανίζονται κυρίως σε άτομα υψηλού κινδύνου: Βρογχιολίτιδα, Βρογχίτιδα, Πνευμονία είτε από τον ιό είτε από δευτερεύουσα λοίμωξη, εξάρσεις άσθματος ή ΧΑΠ. Στις παραπάνω περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία.
Επιπλέον, δεν υπάρχουν διαγνωστικά τεστ τoυ τύπου self test στην κοινότητα. Η διάγνωση γίνεται κυρίως με τη χρήση του film array (δυνατότητα ταυτοποίησης πολλαπλών ιών μέσω επιχρίσματος από τον φάρυγγα ή τη ρινική κοιλότητα). Συνήθως χρησιμοποιείται σε δομές τριτοβάθμιας φροντίδας υγείας ως διαδικασία ταυτοποίησης λοιμώξεων σε εισαγωγή στο νοσοκομείο.
Αναφερόμενος στη θεραπευτική αντιμετώπιση του μεταπνευμοϊού, ο πρόεδρος της ΕΠΕ, καθηγητής Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ, Στέλιος Λουκίδης, επισημαίνει ότι δεν υπάρχει ειδική θεραπεία. Η αντιμετώπιση είναι συμπτωματική, με υγρά, αντιπυρετικά, ξεκούραση, αποσυμφορητικά ρινικού βλεννογόνου. «Δεν χορηγούμε αντιβιοτικά διότι τα αντιβιοτικά θεραπεύουν μόνο βακτήρια. Δεδομένου ότι ο HMPV είναι ιός, τα αντιβιοτικά δεν δρουν. Αντιβιοτικά χορηγούνται μόνο για τη θεραπεία τυχόν δευτερογενών λοιμώξεων».
Η πρόληψη, επισημαίνει ο κ. Λουκίδης, αφορά την υγιεινή των χεριών, την κάλυψη της μύτης και του στόματος όταν φτερνίζεστε ή βήχετε. Σκεφτείτε να φοράτε μάσκα εάν είστε άρρωστοι και δεν μπορείτε να αποφύγετε να είστε κοντά σε άλλους. Αποφύγετε να αγγίζετε το πρόσωπο, τα μάτια, τη μύτη και το στόμα σας. Δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο για τον μεταπνευμοϊό. «Τονίζουμε την επικοινωνία και την ενημέρωση του θεράποντα ιατρού και την εγρήγορση εν γένει, όταν επιμένει ο υψηλός πυρετός, εμφανισθεί δυσκολία στην αναπνοή, επιδείνωση άλλων καταστάσεων υγείας που αφορούν συνοδά νοσήματα» προσθέτει.
Ο πρόεδρος της ΕΠΕ αναφέρει ότι η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία παρακολουθεί στενά την επιδημιολογική έξαρση των λοιμώξεων και τονίζει ότι αυτή η έξαρση είναι γνωστή εδώ και τουλάχιστον 20 έτη στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. «Επικρατεί προς το παρόν η γρίπη τύπου Α, ενώ σε σχέση με το 2024 και την αντίστοιχη περίοδο υπάρχει μείωση των περιστατικών COVID κατά 50-60%» αναφέρει.
Ο ΕΟΔΥ
Από την πλευρά του, ο ΕΟΔΥ σημειώνει ότι «το τελευταίο χρονικό διάστημα, πληροφορίες αναφέρονται σε αύξηση των αναπνευστικών λοιμώξεων στην Κίνα. Σύμφωνα με χθεσινή ενημέρωση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας καθώς και σημερινή από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων, τα επίπεδα των οξέων αναπνευστικών λοιμώξεων, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπινου μεταπνευμονοϊού (hMPV) στην Κίνα, βρίσκονται με βάση τα δεδομένα των προηγούμενων ετών, εντός των αναμενόμενων ορίων για την εποχή και δεν έχουν αναφερθεί ασυνήθιστες εξάρσεις ή συρροές.
Προς το παρόν, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, ο ιός γρίπης τύπου Α παραμένει στην Κίνα το πιο συχνό παθογόνο που ανιχνεύεται σε άτομα με συμπτώματα αναπνευστικών λοιμώξεων. Επιπλέον, δεν έχουν ενεργοποιηθεί έκτακτα μέτρα αντιμετώπισης των αναπνευστικών λοιμώξεων».
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΕΟΔΥ, «στη χώρα μας, επιβεβαιώθηκε ένα θετικό δείγμα για ανθρώπινο μεταπνευμονοϊό (μέσω της ειδικής μεθόδου ταχείας διάγνωσης FilmArray), με αναμονή τελικής επιβεβαίωσης από το Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Τμήμα Ιατρικής, ΑΠΘ (Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Γρίπης Β. Ελλάδος). Ο ασθενής ανέφερε επαφή με συγγενικό του πρόσωπο που είχε ταξιδέψει πρόσφατα στην Κίνα. Τα αποτελέσματα της έως τώρα επιδημιολογικής διερεύνησης δε συνηγορούν υπέρ της συσχέτισης του περιστατικού με τα κρούσματα που σημειώνονται στην Κίνα. Επιπλέον, βρίσκεται σε εξέλιξη ο πλήρης εργαστηριακός έλεγχος από το Κέντρο Αναφοράς, όπως προβλέπεται για όλους τους αναπνευστικούς ιούς».
Κατά τον ΕΟΔΥ, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός (hMPV) δεν είναι νέος ιός για τη χώρα μας και το παραπάνω κρούσμα, ακόμα και αν επιβεβαιωθεί, δεν θα αποτελεί το «πρώτο κρούσμα» στη χώρα. Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα μέχρι σήμερα, δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας για τον πληθυσμό, όπως τονίζει ο ΕΟΔΥ.
Σύμφωνα με τα δεδομένα του ΕΟΔΥ, η κυκλοφορία του ιού ήταν υψηλή στην κοινότητα τον Φεβρουάριο 2024, με κορύφωση στις αρχές Απριλίου, και μειώθηκε αισθητά από τα τέλη Ιουνίου 2024. Την τρέχουσα περίοδο, η κυκλοφορία του ιού παραμένει πολύ χαμηλή.
Ο ΕΟΔΥ σημειώνει πως επιτηρεί συστηματικά τον hMPV σε συνδυασμό και με άλλα παθογόνα του αναπνευστικού σε ασθενείς που επισκέπτονται 15 νοσοκομεία ανά την επικράτεια. Τονίζει επίσης ότι παραμένει σε εγρήγορση για την παρακολούθηση και αντιμετώπιση της εποχικής έξαρσης των αναπνευστικών λοιμώξεων.
Τήρηση μέτρων
Υπενθυμίζεται η σημασία της τήρησης των βασικών προληπτικών μέτρων και κανόνων υγιεινής για την πρόληψη μετάδοσης των αναπνευστικών λοιμώξεων:
– Παρουσία συμπτωμάτων λοίμωξης αναπνευστικού, συστήνεται η χρήση μάσκας.
– Παρουσία συμπτωμάτων λοίμωξης αναπνευστικού, συστήνεται η αποφυγή επαφής με άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, όπως ηλικιωμένοι, άτομα με χρόνια νοσήματα και ανοσοκατασταλμένοι.
– Συστήνεται το συχνό πλύσιμο των χεριών και η αποφυγή επαφής των χεριών με το πρόσωπο.
Η πρόληψη παραμένει το σημαντικότερο μέσο για τη μείωση της εξάπλωσης των αναπνευστικών λοιμώξεων, επισημαίνει ο ΕΟΔΥ και καταλήγει λέγοντας ότι συστήνεται αναζήτηση ιατρικής συμβουλής από άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, αν τυχόν εμφανίσουν συμπτώματα.
Επιμέλεια: Βασίλης Λούπας
