Ο νέος νόμος που προωθεί το υπ. Παιδείας φέρνει την «επιστροφή» των Συμβουλίων με αυξημένες αρμοδιότητες, με τον θεσμό του πρύτανη και του πρυτανικού συμβουλίου να «υποβιβάζεται» στη διαχείριση αυστηρά ακαδημαϊκών θεμάτων – Συγκροτείται Συμβούλιο φοιτητών που θα εκλέγεται με ενιαίο ψηφοδέλτιο
Εκλογή των πρυτάνεων και των κοσμητόρων από τα Διοικητικά Συμβούλια, ίδρυση Συμβουλίου Φοιτητών με εκλογή από ενιαίο ψηφοδέλτιο, ενίσχυση του ρόλου της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), κατάργηση ατομικής αίτησης αναγνώρισης τίτλων σπουδών από το ΔΟΑΤΑΠ, είναι μερικά από τα θέματα του νέου νομοσχεδίου γα τα ΑΕΙ που παρουσίασε η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως και πρόκειται να τεθεί τις επόμενες ημέρες σε δημόσια διαβούλευση.
Κύριοι άξονες του νομοσχεδίου, σύμφωνα με την κα Κεραμέως, είναι «η αναβάθμιση ποιότητας, ενίσχυση λειτουργικότητας, προώθηση σύνδεσης με την κοινωνία, εκσυγχρονισμός του ΔΟΑΤΑΠ».
Η Σύγκλητος κάθε Πανεπιστημίου θα ασχολείται μόνο με ακαδημαϊκά και ερευνητικά ζητήματα και όχι με διοικητικά και οικονομικά θέματα, τα οποία μεταβιβάζονται στο Συμβούλιο Διοίκησης, ανέφερε η κ. Κεραμέως.
Συγκεκριμένα, τα Συμβούλια Διοίκησης αποτελούνται από έξι εσωτερικά μέλη ΔΕΠ του ΑΕΙ και πέντε εξωτερικά μέλη, που προέρχονται από καθηγητές Πανεπιστημίων του εξωτερικού, φυσικά πρόσωπα και εκπροσώπους διεθνών οργανισμών ή κοινωνικών εταίρων.
Προβλέπεται θέση εκτελεστικού διευθυντή, ο οποίος επιλέγεται από το Συμβούλιο Διοίκησης και μπορεί να προέρχεται εντός ή εκτός ΑΕΙ ή να είναι ιδιώτης. Ο πρύτανης «δύναται να παύεται σε περίπτωση σπουδαίου λόγου και αυξημένης πλειοψηφίας» από το Συμβούλιο Διοίκησης.
Παράλληλα, συγκροτείται Συμβούλιο φοιτητών που θα εκλέγεται με ενιαίο ψηφοδέλτιο, κάτι που επίσης αναμένεται να υποβαθμίσει τις διαδικασίες των φοιτητικών εκλογών και τα αποτελέσματα τους στα οποία όπως είναι γνωστό δεν συμφωνούν επι σειρά ετών οι φοιτητικές παρατάξεις.
Προβλέπεται και ίδρυση Κέντρων ψυχολογικής υποστήριξης φοιτητών και φοιτητριών στα ΑΕΙ, καθώς και ίδρυση μουσείων ή άλλων παραρτημάτων των ΑΕΙ στο εξωτερικό.
Η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως δήλωσε, παρουσιάζοντας το νομοσχέδιο, ότι τις διατάξεις τους ολοκληρώνεται ένα μεγάλο μέρος των μεταρρυθμίσεων που είχε εξαγγείλει η κυβέρνηση.
Με το νομοσχέδιο εισάγονται «ηλεκτρονικές» κληρώσεις παντού, αναβαθμίζονται οι διαδικασίες εκλογής ή εξέλιξης των πανεπιστημιακών με την εισαγωγή Μητρώου για την επιλογή των εκλεκτορικών σωμάτων, ενώ δεν θα χάνονται πλέον θέσεις διδασκόντων εάν κηρύσσονται θέσεις άγονες.
Παράλληλα, εισάγονται επιπλέον κίνητρα για «επισκέπτες» καθηγητές από το εξωτερικό, δίνεται η δυνατότητα στα ΑΕΙ να συγκροτούν μόνα τους προγράμματα σπουδών, να παρατείνουν κατά βούληση το εξάμηνο τους σε περίπτωση που έχουν χαθεί μαθήματα ή να επεκτείνουν τα ξενόγλωσσα προγράμματα τους. Την ίδια στιγμή δίνεται στους φοιτητές η δυνατότητα «πρώτου» και δευτερεύοντος πτυχίου, «εσωτερικού εράσμους» μεταξύ των Ιδρυμάτων της χώρας, ανταποδοτικές υποτροφίες με κριτήρια αριστείας σε πρώτο επίπεδο και κοινωνικά κριτήρια.
Τι προβλέπει ο νόμος αναλυτικά
Συγκεκριμένα και πιο αναλυτικά προβλέπονται τα εξής:
– Επανέρχονται τα Συμβούλια διοίκησης των Ιδρυμάτων τα οποία συγκροτούνται με νέα διαδικασία. Έξι μέλη τους θα εκλέγονται από εκλογικό σώμα αποτελούμενο από μέλη Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ). Θα είναι οι έξι πρώτοι στην επιλογή του εκλογικού σώματος, ενώ κάθε μέλος ΔΕΠ θα έχει μόνο δυο ψήφους. Μέσα στο Συμβούλιο τα έξι εκλεγμένα μέλη θα διαθέτουν απο μια ψήφο ο καθένας, της ίδιας ισχύς. Στόχος είναι να υπάρχει ένα μέλος από κάθε Σχολή στα μεγάλα και πολυπληθή Ιδρύματα. Οι έξι πανεπιστημιακοί που θα έχουν εκλεγεί θα επιλέγουν πέντε εξωτερικά μέλη (δηλαδή η πλειοψηφία τους, άρα στην πραγματικότητα οι 4 εξ αυτών εάν συνασπιστούν). Όλα τα μέλη του νέου Συμβουλίου θα επιλέγουν τον πρύτανη μέσα από τα 6 εκλεγμένα μέλη του Συμβουλίου.
– Οι αντιπρυτάνεις δεν θα είναι μέλη του Συμβουλίου, αλλά θα αποτελούν μέρος της «ομάδας» του κάθε υποψήφιου πρύτανη, οπότε εάν εκλεγεί θα τους χρησιμοποιεί ως συνεργάτες του.
– Για τους Κοσμητόρες, θα γίνονται εκλογές, θα εκλέγονται οι τρεις πρώτοι υποψήφιοι και από αυτούς θα διαλέγουν όποιους επιθυμούν τα μέλη των Συμβουλίων.
– Εισάγεται νέος θεσμός για πρωτεύοντα και δευτερεύοντα πτυχία (minor και major) των φοιτητών και φοιτητριών, οι οποίοι θα έχουν την δυνατότητα εκτός από τις κύριες σπουδές τους να επιλέξουν και μια παράλληλη επιστημονική «οδό» για την ευρύτητα της μόρφωσης τους με διακριτά πτυχία. Εισάγονται τα «μικροπιστοποιητικά», σπουδές δηλαδή στην κατηγορία της Δια Βίου Εκπαίδευσης, για την πληθυσμό όλης της χώρας.
– Νεοφυείς επιχειρήσεις (start ups) στα ΑΕΙ, με τα Ιδρύματα να μπορούν έτσι να συμμετάσχουν σε εταιρικά σχήματα, αφού φυσικά αυτό συνάδει με τον μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα πανεπιστημίων.
– Δεν θα χρειάζεται η άδεια του υπουργείου Παιδείας για να ξεκινήσουν τα ΑΕΙ νέα προγράμματα σπουδών, αλλά πιστοποίηση από την Εθνική Αρχή των ΑΕΙ (ΕΘΑΑΕ) και περιοδική πιστοποίηση τους ανα 5 χρόνια.
– Διεύρυνση των εξ αποστάσεων σπουδών και της διαδικτυακή εκπαίδευσης σε όλα τα ΑΕΙ και όταν αυτό χρειάζεται χωρίς πολύπλοκες εγκρίσεις.
– Εσωτερικό «Εράσμους»: Εισάγεται νέος θεσμός εσωτερικής κινητικότητας φοιτητών και φοιτητριών μεταξύ ομοειδών τμημάτων της χώρας. Για παράδειγμα, ένας φοιτητής Μαθηματικών θα μπορεί για ένα 6μηνο να παρακολουθήσει μαθήματα στο τμήμα Μαθηματικών διαφορετικού ΑΕΙ από εκείνο στο οποίο μπήκε.
– Οι φοιτητές ή φοιτήτριες όμως πλέον θα μπορούν να σπουδάζουν σε ένα τμήμα αλλά να παίρνουν (σε ένα 10%) μαθήματα και από άλλα τμήματα. Αυτό θα το κάνουν παρατείνοντας τις σπουδές τους, ενώ θα μπορούν να παρακολουθήσουν και μαθήματα από όποιο άλλο τμήμα του πανεπιστημίου του θέλουν, οποιασδήποτε επιστημονικής κατεύθυνσης.
– Απελευθερώνονται όλες οι διαδικασίες στα μεταπτυχιακά προγράμματα των ΑΕΙ και αίρονται και οι περιορισμοί φυσικής παρουσίας (μπορούν και εδώ να γίνονται μαθήματα και εξ αποστάσεως).
– Θεσπίζεται εκτελεστικός διευθυντή των ΑΕΙ που θα λειτουργεί ως μάνατζερ στη διοικητική και οικονομική διαχείρισή τους.
– Αλλάζουν όλα στις εκλογές των διδασκόντων, όπου θα συγκροτηθεί Μητρώο γνωστικών αντικειμένων για το επιστημονικό αντικείμενο κάθε τμήματος που θα έχει 4ετη ισχύ και δυνατότητα να επικαιροποιείται. Παράλληλα θα υπάρχει Μητρώο εσωτερικών και εξωτερικών εκλεκτόρων ανά επιστημονική περιοχή που θα αναρτάται δημόσια για λόγους διαφάνειας. Τα μέλη των εκλεκτορικών σωμάτων θα επιλέγονται με ηλεκτρονική κλήρωση, έτσι ώστε να αποφευχθεί η δυνατότητα «στημένων» επιλογών.
– Αναβαθμίζεται ο θεσμός της πρακτικής άσκησης των φοιτητών σε σύνδεση με τον παραγωγικό ιστό της χώρας και ιδρύεται Μονάδα πρακτικής άσκησης σε όλα τα ΑΕΙ και υπεύθυνους ανά τμήμα. Επίσης για να προστατευθούν οι φοιτητές και φοιτήτριες των ΑΕΙ καθορίζεται το ελάχιστο ύψος αποζημίωσης (του μισθού που θα λαμβάνουν κατά την άσκησή τους στο 80% του ελάχιστου μισθού) και εισάγεται υποχρεωτική ασφάλιση των φοιτητών και φοιτητριών.
– Ανταποδοτικές υποτροφίες θα δίνονται μέσα στα ΑΕΙ με πρώτη την αριστεία και τα ακαδημαϊκά κριτήρια και στην συνέχεια κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια, σε όποια μορφή σπουδών υπάρχουν δίδακτρα (μεταπτυχιακά κ.λπ.)
– Διευκολύνεται η διαδικασία αποδοχών δωρεών από τα ΑΕΙ.
– Απλοποιείται η διαδικασία αναγνώρισης πτυχίων του Διεπιστημονικού Οργανισμού Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (ΔΟΑΤΑΠ). Προβλέπεται αυτόματη ακαδημαϊκή αναγνώριση των πτυχίων από το εξωτερικό (και τα αντίστοιχα αναγνωρισμένα στη χώρα μας ανώτατα ιδρύματά του). Δημιουργείται Εθνικό Μητρώο που θα περιλαμβάνει τα αναγνωρισμένα ΑΕΙ του εξωτερικού, στο οποίο θα έχουν πρόσβαση όλα τα πανεπιστήμια της χώρας. Όποιος απόφοιτος ζητήσει να συνεχίσει τις σπουδές του στην Ελλάδα σε μεταπτυχιακό ή διδακτορικό επίπεδο, θα ελέγχεται άμεσα και δεν θα χρειάζεται η μεσολάβηση του ΔΟΑΤΑΠ. Φυσικά εάν το πανεπιστήμιο του εξωτερικού από το οποίο τυχόν αποφοίτησε ένας νέος δεν έχει αναγνωριστεί, θα ακολουθείται όλη η διαδικασία αναγνώρισης που ισχύει και σήμερα.
Επιμέλεια: Βασίλης Λούπας
