Για αποκαρδιωτικά στοιχεία το 2022 που κατέγραψε η χώρα μας μίλησε ο Κυρ. Μητσοτάκης, σημειώνοντας πως έχουμε έναν από τους πιο γερασμένους λαούς στην Ευρώπη – Τους πέντε πυλώνες του Εθνικού Σχεδίου Δράσης αντιμετώπισης του δημογραφικού, παρουσίασε η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφία Ζαχαράκη
Στο πλαίσιο του συνεδρίου «Δημογραφικό 2023-Ώρα για δράση» και ερωτώμενη σχετικά με τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση του ζητήματος, η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφία Ζαχαράκη επεσήμανε ότι ακόμα και η ίδρυση του υπουργείου έρχεται ως απάντηση στην «εθνική πρόκληση» που συνιστά το δημογραφικό, ενώ «το Εθνικό Σχέδιο Δράσης θα έχει συνταχθεί εντός τετραμήνου» και θα παραδοθεί στον πρωθυπουργό στις αρχές του 2024.
Η κα Ζαχαράκη σταχυολόγησε πέντε «βασικούς» πυλώνες πάνω στους οποίους οργανώνεται η αρχιτεκτονική του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για «τη στήριξη της οικογένειας».
Κατ’ αρχάς, υπενθύμισε την αύξηση του επιδόματος παιδιού, σημειώνοντας ότι «334.000 δημόσιοι υπάλληλοι από 1η Ιανουαρίου του 2024 θα δουν αυξημένο επίδομα παιδιού», αλλά και το ζήτημα των αδειών με την «αύξηση από τους 6 στους 9 μήνες» και τη διεύρυνση «της δυνατότητας στους ελεύθερους επαγγελματίες και στη γυναίκα αγρότισσα, δυνατότητα που θα περάσει πολύ σύντομα από το υπουργικό συμβούλιο» ως «έμπρακτες αποδείξεις» της ενίσχυσης του εργατικού δυναμικού.
Κατόπιν, αναφέρθηκε στις γυναίκες που «επειδή δεν έχουν τη δυνατότητα να τη φύλαξη του παιδιού, δεν δουλεύουν», επισημαίνοντας ότι τόσο με όρους ισότητας, όσο και με όρους οικονομικής βιωσιμότητας, δεν μπορεί να χάνεται αυτό το «δυναμικό» κομμάτι της κοινωνίας.
Ως τρίτο πυλώνα η κα Ζαχαράκη επεσήμανε τη «διαχείριση της γήρανσης», αναφέροντας τη σημασία της «δραστήριας», «ενεργητικής» και «υγιούς γήρανσης» για τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής ως μέρος ενός συνεκτικού σχεδίου δράσης, ενώ η ίδια τόνισε ότι η τοπική αυτοδιοίκηση έχει σημαντικά περιθώρια συμβολής σε αυτό το σκέλος.
«Προφανώς θα εξετάσουμε τη νόμιμη μετανάστευσης ως προς τη σύζευξη» με το δημογραφικό, τόνισε η κ. Ζαχαράκη, η οποία ως τελευταίο πυλώνα, σημείωσε την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας και «όλα τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να δουλέψουμε με το κομμάτι του πληθυσμού το οποίο στρέφεται προς αυτή τη λύση για να αποκτήσει παιδί».
Ως μέρος του προβλήματος «δημογραφικό», εξετάστηκε στο πλαίσιο της συζήτησης και το φαινόμενο της διαρροής υψηλού επιπέδου εργατικού δυναμικού, το λεγόμενο «brain drain». Η κ. Ζαχαράκη σημείωσε ότι τα νούμερα βελτιώνονται και ως προς τις επιστροφές που καταγράφονται, αλλά και ως προς τις νέες αναχωρήσεις που είναι σημαντικά χαμηλότερες το 2022 (5,5 χιλιάδες αναχωρήσεις) από ότι ήταν το 2010 (39 χιλιάδες αναχωρήσεις). Ωστόσο, όπως είπε η ίδια, η χώρα βρίσκεται «μακριά από το ιδανικό σημείο».
Η κα Ζαχαράκη επεσήμανε τις πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη της οικονομίας, την δημιουργία καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας και την δημιουργία του κατάλληλου υποστηρικτικού πλαισίου για τις νέες οικογένειες ως απάντηση σε αυτό το ζήτημα.
Η υπουργός τόνισε ότι «θα ενταχθεί στο Εθνικό Σχέδιο δράσης η αντιμετώπιση της υπογονιμότητας με όλα τα διαθέσιμα μέτρα» ενώ σημείωσε ότι, κατόπιν διαβούλευσης με επιστημονικούς φορείς, διαπιστώθηκε «έλλειψη πληροφόρησης κυρίως στις κρίσιμες ηλικίες», μεταξύ άλλων σχετικά με το «ποια είναι τα χρόνια τα οποία πιθανότατα θα είναι πιο πρόσφορα για την απόκτηση οικογένειας». Όπως σημείωσε η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, αναμένονται παρεμβάσεις στους τομείς της κρυοσυντήρησης και της εξωσωματικής.
Στο πλαίσιο της στήριξης των νέων, ώστε να ενθαρρυνθούν να αποκτήσουν οικογένεια, εξετάστηκε και η χάραξη στεγαστικής πολιτικής, η οποία όπως είπε η κ. Ζαχαράκη «αρχίζει να δίνει φως».
Η υπουργός σημείωσε, επίσης, τη συνεργασία με τους δήμους στο πλαίσιο του προγράμματος «Κάλυψη» και ένα πρόγραμμα για ακίνητα του Δημοσίου που θα ξεκινήσει στο μέλλον για την κοινωνική στέγαση. «Παίζει ρόλο η οικονομία, αλλά δεν είναι μόνο οικονομικό» το δημογραφικό πρόβλημα, δήλωσε η κ. Ζαχαράκη, επισημαίνοντας τις λέξεις «ασφάλεια» και «αισιοδοξία» ως μέρος της λύσης του ώστε να απαντηθεί αυτή η «εθνική πρόκληση».
Ο Πρωθυπουργός
Την ίδια στιγμή ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στο συνέδριο, τόνισε ότι πρόσφατα η Ελληνική Στατιστική Αρχή σήμανε ίσως τον πιο ηχηρό συναγερμό όλων των τελευταίων ετών για το δημογραφικό, που με βάση τα εξαιρετικά αποκαρδιωτικά στοιχεία του 2022 η χώρα κατέγραψε ουσιαστικά μία γέννηση ανά δύο θανάτους, μιλώντας για ένα αρνητικό ισοζύγιο το οποίο δυστυχώς κλιμακώνεται εδώ και σχεδόν μισό αιώνα.
«Σίγουρα έπαιξε το ρόλο της και η πανδημία, όμως πρέπει να βλέπουμε τις διαχρονικές τάσεις και αυτές είναι εξαιρετικά ανησυχητικές», είπε χαρακτηριστικά.
Το συνέδριο, όπως είπε «έρχεται να εξετάσει έναν εθνικό κίνδυνο ο οποίος βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, έναν κίνδυνο που όμως δεν πρέπει να γίνει καθεστώς». Πρόσθεσε ότι πρόκειται για ένα πρόβλημα που απασχολεί τη Δύση, σχεδόν όλες τις ανεπτυγμένες κοινωνίες, συνδέεται με τον σύγχρονο τρόπο ζωής.
«Στη δικιά μας πατρίδα όμως επιβαρύνεται κι από άλλες ιδιαιτερότητες. Η αλήθεια είναι ότι ο λαός μας είναι σήμερα από τους πιο γερασμένους στην Ευρώπη. Την τελευταία πενταετία οι Ελληνίδες ηλικίας 20-40 ετών μειώθηκαν κατά 150.000 ως αποτέλεσμα μιας πτώσης των γεννήσεων που ουσιαστικά ξεκίνησε τη δεκαετία του ’80. Επιπλέον πρέπει να τονίσουμε ότι αυτή η πληθυσμιακή υποχώρηση δεν εκδηλώνεται ισομερώς στην επικράτεια. Έχει εξάρσεις σε συγκεκριμένες περιοχές και αυτό σημαίνει ότι δεν αρκούν μόνο εθνικές στρατηγικές αλλά απαιτούνται και συγκεκριμένες τοπικές πρόνοιες, με τη συνολική πάντως δημογραφική κατάρρευση να καθίσταται κυριολεκτικά ένα υπαρξιακό στοίχημα για το μέλλον μας. Και μάλιστα σε μία συγκυρία όπου πολλοί άλλοι δείκτες το προδιαγράφουνε εξαιρετικά ευοίωνο».
Τόνισε ότι σε πολλά επίπεδα απλώνεται και ο κίνδυνος μείωσης του πληθυσμού μας με συνέπειες γεωστρατηγικές για ένα έθνος σε μια κομβική περιοχή του χάρτη ενώ συνδέεται άμεσα και με την παραγωγικότητα του τόπου, με την πρόοδο των πολιτών, με τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού μας συστήματος, κυρίως όμως συνδέεται με την ευημερία των επόμενων γενιών».
Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε πως γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις ούτε επιλογές που μπορούν να φέρουν γρήγορα αποτελέσματα. Το δημογραφικό συνεπάγεται μια πολύχρονη και συχνά άνιση προσπάθεια και βεβαίως προϋποθέτει πολλούς συμμάχους, από το κράτος και τις επιχειρήσεις μέχρι τους ίδιους τους πολίτες γιατί κι εκείνοι συμμετέχουν προφανώς στις εξελίξεις ως φορείς συγκεκριμένων αντιλήψεων και συμπεριφορών.
Ακόμη, ο κ. Μητσοτάκης, μίλησε για την ανάγκη εναρμονισμού της επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή, τη φροντίδα της δημόσιας υγείας ώστε η τρίτη ηλικία να παραμένει ενεργή και τη δημιουργία πολλών καλών θέσεων εργασίας για νέους με στόχους να μπορούν με καλές προοπτικές να φτιάχνουν τη ζωή τους στον τόπο τους.
Στο σημείο αυτό ανέφερε ότι καθώς «βρισκόμαστε στην αρχή της δεύτερης θητείας της κυβέρνησης με νωπή ισχυρή λαϊκή εντολή, δεν έχουμε ξεκινήσει από το μηδέν καθώς τα τέσσερα προηγούμενα χρόνια αυξήθηκε το αφορολόγητο για νοικοκυριά με παιδιά, κάτι που μεγαλώνει τώρα κατά 1.000 ευρώ για κάθε παιδί, ενώ μία από τις πρώτες αποφάσεις της κυβέρνησης το 2019 ήταν η χορήγηση εφάπαξ επιδόματος 2.000 ευρώ για κάθε νέα γέννηση στην πατρίδα μας και ήδη αιχμή των αυξημένων μισθών στο Δημόσιο από 1η Ιανουαρίου του 2024 είναι η οικογένεια η οποία στηρίζεται με πρόσθετες μισθολογικές αυξήσεις ενώ όλα τα βρεφικά και παιδικά είδη έχουν μεταφερθεί στο χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ».
Αναφέρθηκε και σε άλλα μέτρα όπως η επέκταση των γονικών αδειών γιατί όπως είπε οι οικονομικοί όροι είναι η μία πλευρά του ζητήματος, ενώ η άλλη αφορά τις γενικότερες συνθήκες. Επεσήμανε ακόμη ότι την τεκνοποίηση ευνοούν και άλλες πρωτοβουλίες όπως ο εκσυγχρονισμός της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που δρομολογήθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση.
Ο δισταγμός νέων ζευγαριών να κάνουν παιδιά είναι πολυπαραγοντικός είπε ακόμη και τόνισε ότι σε αυτή την παράμετρο ευθύνονται δράσεις όπως το πρόγραμμα «Σπίτι μου» για την πρώτη κατοικία 150.000 νέων, ή ο θεσμός του Πρώτου Ενσήμου που ευνοεί την είσοδο στην εργασία χωρίς προϋπηρεσία. Τόνισε, ακόμη, ότι αν και γενναίες ούτε αυτές οι πρωτοβουλίες αρκούν καθώς καραδοκεί το παράλληλο μέτωπο της γήρανσης του πληθυσμού.
Υπογράμμισε τον καθοριστικό ρόλο της εργασίας που θα χρηματοδοτεί τις επιλογές των νέων ανθρώπων στους σημαντικούς σταθμούς της ζωής τους και τόνισε ότι γίνεται καθοριστικός ο ρόλος της ανάπτυξης σε όλες της τις εκφράσεις, από τις επενδύσεις που θα φέρουν θέσεις εργασίας μέχρι την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας. Και από την αντιστροφή του brain drain ή την ενσωμάτωση μέρους των μεταναστών μέχρι τους καλύτερους μισθούς.
