Το νέο νομοσχέδιο που θα έρθει τον Σεπτέμβριο, στοχεύει στο να ενδυναμώσει τη θέση του εργαζομένου, να αντιμετωπίσει την αδήλωτη και υποδηλωμένη εργασία και να αντιμετωπίσει τις στρεβλώσεις στην αγορά εργασίας – Ποιες οι επτά, σημαντικότερες αλλαγές
Μια νέα εργασιακή πραγματικότητα φέρνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας, που εναρμονίζει την ελληνική νομοθεσία με την Ευρωπαϊκή Οδηγία του Ιουνίου του 2019.
Το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας αποτελεί μία από τις κεντρικές προτεραιότητες της κυβέρνησης, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να είναι σε διαρκή επικοινωνία για τις ρυθμίσεις του με τον Αδωνη Γεωργιάδη στη διάρκεια του καλοκαιριού.
Σύμφωνα με τους συντάκτες του νομοσχεδίου, «σκοπός του είναι η ενίσχυση της εργασίας με δημιουργία νόμιμων, βιώσιμων, δίκαια και καλά αμειβομένων θέσεων εργασίας».
Η επικείμενη νομοθετική παρέμβαση, που συντονίστηκε από τον υπουργό Εργασίας και την αρμόδια γενική γραμματέα Αννα Στρατινάκη, στοχεύει στο να ενδυναμώσει τη θέση του εργαζομένου, να αντιμετωπίσει με περισσότερο στοχευμένο τρόπο την αδήλωτη και υποδηλωμένη εργασία, να αντιμετωπίσει τις στρεβλώσεις στην αγορά εργασίας και να ελαχιστοποιήσει τα γραφειοκρατικά και διοικητικά βάρη.
Η προσπάθεια επικεντρώνεται στην επίλυση χρόνιων λιμναζόντων προβλημάτων που εμποδίζουν από τη μια πλευρά τους εργαζομένους να εργαστούν σε μια συνεχώς εξελισσόμενη αγορά εργασίας και από την άλλη τις επιχειρήσεις να προσελκύσουν περισσότερους εργαζομένους, καθιστώντας τις ταυτόχρονα περισσότερο ανταγωνιστικές.
Ηδη, με βάση τους ετήσιους στόχους που έχουν τεθεί, η Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας πραγματοποιεί, από τις αρχές του 2023, ελέγχους που αφορούν, μεταξύ άλλων, την πρόληψη και την αντιμετώπιση της παραβατικότητας στον τομέα των εργασιακών σχέσεων, περιλαμβανομένης της καταπολέμησης της αδήλωτης και της υποδηλωμένης εργασίας σε όλους τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, με κύρια προτεραιότητα επιχειρήσεις και κλάδους με υψηλό δείκτη κινδύνου παραβατικότητας, επιχειρήσεις που δεν έχουν ελεγχθεί την τελευταία τριετία, όσες λειτουργούν σε εποχιακή βάση, καθώς και επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται το σύστημα της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας.
Οι κυριότερες αλλαγές
Οι κυριότερες αλλαγές που φέρνει το νομοσχέδιο είναι οι εξής:
1 Καθιερώνεται σύστημα υποχρεωτικής πληροφόρησης του εργαζόμενου σχετικά με τους ουσιώδεις όρους της σύμβασης εργασίας του και κάθε μεταβολής αυτής (πιο πολλά και λεπτομερή στοιχεία σε σχέση με το ισχύον Προεδρικό Διάταγμα 156/94, με αυστηρότερο χρονοδιάγραμμα ενημέρωσης του εργαζομένου από 1 εβδομάδα έως 1 μήνα, έναντι των 2 μηνών που ισχύουν σήμερα).
Η ενημέρωση πρέπει να περιλαμβάνει προσωπικά στοιχεία, τόπο εργασίας, είδος σύμβασης (πλήρη – μερική – δοκιμαστική – κατά παραγγελία), ειδικότητα, αμοιβή, χρόνο, ωράρια, ταυτότητα φορέων κοινωνικής ασφάλισης, όπως και την ισχύουσα συλλογική σύμβαση υπαγωγής του εργαζομένου. Η οδηγία καθιερώνει αυστηρό πλαίσιο για τη μη ενημέρωση του εργαζομένου, δίνοντάς του τη δυνατότητα καταγγελίας του παραβάτη εργοδότη στις ελεγκτικές αρχές για τη μη τήρησή της.
2. Καλύπτονται πλέον και οι εργαζόμενοι που εργάζονται προσωρινά στην αλλοδαπή, με αυστηρό πλαίσιο ενημέρωσης για τους ουσιώδεις όρους εργασίας τους εκεί.
3. Νομιμοποιείται η εργασία σε περισσότερους του ενός εργοδότη, κάτι που σήμερα απαγορεύεται από την ελληνική έννομη τάξη, βάσει του Π.Δ. 27.6/1932, καθιστώντας έτσι την εργασία παράνομη σε δεύτερο εργοδότη. Ειδικότερα, σήμερα απαγορεύεται νομίμως να έχει κάποιος μισθωτός στην Ελλάδα δύο δουλειές. Σε καμία περίπτωση, όμως, η Οδηγία δεν θίγει το υπερεθνικό, ήδη θεσμοθετημένο, πλαίσιο για τα μέγιστα χρονικά όρια εργασίας, τα οποία πρέπει να τηρούνται απαρεγκλίτως.
4. Για πρώτη φορά ξεκαθαρίζεται η έννοια της δοκιμαστικής περιόδου και του δόκιμου εργαζομένου στη μισθωτή εξαρτημένη εργασία, τόσο για την αορίστου χρόνου όσο και για την ορισμένου χρόνου, κατά την οποία ο εργαζόμενος δοκιμάζει τη σχέση του με τον εργοδότη. Αυτή δεν μπορεί να είναι περισσότερο από 6 μήνες και αυτός ο χρόνος θα μετρά ως χρόνος προϋπηρεσίας όταν τα δύο μέρη αποφασίσουν να συνεχίσουν τη συνεργασία τους. Σε περίπτωση που δεν έχει αίσιο τέλος, αυτή η σχέση θα λύεται αυτοδικαίως.
5. Αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της μη προβλέψιμης εργασίας λόγω της οποίας δεν μπορεί να τηρηθεί οργανωμένος σχεδιασμός εκτέλεσής της, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στις μεταφορές και φορτώσεις – εκφορτώσεις προϊόντων, στον χώρο της εστίασης και του catering, στις εκδηλώσεις πολιτιστικού ενδιαφέροντος, σε επισκευαστικές εργασίες κ.τ.λ. Με την πρόβλεψη αυτή αντιμετωπίζεται έτσι ένα χρόνιο πρόβλημα της ελληνικής αγοράς εργασίας που οδηγεί σε μαύρη και αδήλωτη εργασία, βοηθώντας παράλληλα την εύρεση εργασίας σε ομάδες πληθυσμού που χρειάζονται πιο ευέλικτο πλαίσιο απασχόλησης, όπως για παράδειγμα οι φοιτητές και οι μητέρες, ή που αφορούν τεχνικά επαγγέλματα ή επαγγέλματα στο πεδίο του θεάματος και ακροάματος ή της εστίασης.
6. Καθιερώνεται για πρώτη φορά ρητά η προσμέτρηση της ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης, όταν αυτή είναι εκ του νόμου υποχρεωτική, ως αμειβόμενος χρόνος εργασίας.
7. Καθιερώνεται νομική βάση αξίωσης κατά του εργοδότη για επανόρθωση της ζημίας του εργαζομένου αν δεν τηρήσει ο εργοδότης τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την οδηγία. Απαγορεύεται και επιβάλλονται κυρώσεις σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία στην περίπτωση που υπάρχει δυσμενής μεταχείριση των εργαζομένων, αλλά και των εκπροσώπων τους, αν αυτοί καταγγείλουν τον εργοδότη τους για μη συμμόρφωσή του στα προβλεπόμενα προστατευτικά πλαίσια της οδηγίας. Προβλέπεται ακυρότητα της καταγγελίας απόλυσης (Εκδικητική απόλυση αν διαπιστωθεί ότι αυτή προκλήθηκε λόγω άσκησης από τον εργαζόμενο των νομίμων δικαιωμάτων του που απορρέουν από την οδηγία.
Θεσμικές παρεμβάσεις
Το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης όμως προχωρά και σε άλλες σοβαρές θεσμικές παρεμβάσεις, οι οποίες αφορούν τα εξής:
1. Την υποχρεωτική ανάρτηση της ατομικής σύμβασης εργασίας στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ.
2. Τη δυνατότητα ηλεκτρονικής υπογραφής της ατομικής σύμβασης εργασίας.
3. Την ύπαρξη Προτύπου Ατομικής Σύμβασης και βασικών όρων εργασίας στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ.
Με αυτόν τον τρόπο ο εργαζόμενος πλέον θα δύναται να λαμβάνει γνώση και να συναινεί υποχρεωτικά στους βασικούς όρους εργασίας του, όπως και για κάθε μεταβολή αυτών, πριν αναλάβει υπηρεσία μέσω μιας απλοποιημένης και εύχρηστης διαδικασίας κάνοντας χρήση ακόμα και της εφαρμογής My Ergani app.
4. Απλοποιείται η διαδικασία της ηλεκτρονικής αναγγελίας της οικειοθελούς αποχώρησης μισθωτού.
5. Παρέχεται ιδιαίτερο κίνητρο στις επιχειρήσεις που εφαρμόζουν την ψηφιακή κάρτα εργασίας να δύνανται να μην προδηλώνουν τις αλλαγές του ωραρίου εργασίας ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας, καθώς και την υπερωριακή απασχόληση στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ II. Με τον τρόπο αυτό η έναρξη και η λήξη του χρόνου εργασίας, καθώς και η νόμιμη υπέρβαση του δηλωθέντος ωραρίου αποδεικνύονται σε πραγματικό χρόνο, μειώνοντας το υπέρμετρο διοικητικό βάρος για τις επιχειρήσεις που κάνουν χρήση της ψηφιακής κάρτας.
6. Θεσπίζεται βαρύτατο πρόστιμο αντίστοιχου ύψους με αυτό για την αδήλωτη εργασία, ήτοι 10.500 ευρώ ανά εργαζόμενο, σε κάθε περίπτωση αναντιστοιχίας της πραγματικής απασχόλησης με τη σχετική σήμανση της κάρτας, κυρίως κατά την προσέλευση στην εργασία, η οποία διαπιστώνεται από σχετικό έλεγχο της Επιθεώρησης Εργασίας – επιβάλλεται στους εργοδότες.
7. Επιλύεται το πρόβλημα που έχει ανακύψει κατά την οργάνωση του προγράμματος των εναλλασσόμενων βαρδιών σε επιχειρήσεις που είτε λειτουργούν 7 ημέρες συνεχώς, είτε έχουν 24ωρη λειτουργία 5 ή 6 ημέρες την εβδομάδα και εφαρμόζουν πενθήμερο σύστημα εργασίας για τους εργαζομένους.
8. Αίρονται επίσης οι δυσχέρειες που εμποδίζουν την εφαρμογή συστήματος διευθέτησης του χρόνου εργασίας από εργαζομένους και εργοδότες, κάνοντας έτσι τη διευθέτηση του χρόνου ελκυστικότερη για τα μέρη, προκειμένου να γίνεται η χρήση της πιο εύκολη, με σκοπό πάντα την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής-προσωπικής ζωής, με θέσπιση τη συμφωνία των μερών και με περίοδο αναφοράς του χρόνου διευθέτησης τους 12 από 6 μήνες που ισχύει σήμερα.
9. Επεκτείνεται το δικαίωμα καταβολής του εποχικού επιδόματος και στους εργαζομένους που παραχωρούνται μέσω εταιρειών προσωρινής απασχόλησης (ΕΠΑ) σε επιχειρήσεις του κλάδου του τουρισμού, αίροντας μία αδικία ετών για τους εργαζομένους του κλάδου.
10. Η προστασία όμως του δικαιώματος της εργασίας περνά και μέσα από μια ακόμη διάταξη του νομοσχεδίου με την οποία αναγορεύεται σε ποινικώς κολάσιμη πράξη η παρεμπόδιση της εργασίας.
Τι αλλάζει:
1. Νόμιμη για όποιον επιθυμεί η δεύτερη δουλειά, η πρώτη πλήρους και η άλλη μερικής απασχόλησης, όχι όμως πάνω από 40 ώρες και 5 ημέρες
2. .Εκτη ημέρα απασχόλησης με προσαύξηση 40% στο μεροκάματο
3 Νέος θεσμός με ευέλικτες χρονικά συμβάσεις, αλλά χωρίς παραβίαση του 8ώρου και με ελάχιστο εισόδημα
4. Ποινικώς κολάσιμη η παρεμπόδιση εργασίας, φυλάκιση 6 μηνών και πρόστιμο €5.000 για καταλήψεις
5. Ανώτατο όριο 6 μήνες για απασχόληση δόκιμου εργαζομένου
6. Πρόστιμο €10.500 ανά εργαζόμενο για μη καταβολή υπερωριών
7. Επέκταση του εποχικού επιδόματος σε όλο τον τουριστικό κλάδο
