Ποιες περιοχές θα ενταχθούν στην πρωτοβουλία «Απάτητα Βουνά» και ποια τα οφέλη – Τι προβλέπεται και τι απαγορεύεται για τις περιοχές αυτές
Δύο βουνά των Ιωαννίνων, ο Σμόλικας και η Τύμφη υπάγονται σε καθεστώς αυστηρής προστασίας και εντάσσονται στην πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο «Απάτητα Βουνά», που παρουσιάστηκε χθες, Τρίτη, σε διαδικτυακή συνέντευξη τύπου, την οποία παραχώρησαν ο υπουργός Κώστας Σκρέκας και ο υφυπουργός, Γιώργος Αμυράς.
Με δύο αντίστοιχες Υπουργικές Αποφάσεις, περιοχή συνολικής έκτασης 102,89 τ.χλμ στον Σμόλικα και αντίστοιχη συνολικής έκτασης 202,75 τ.χλμ. στην Τύμφη κηρύσσονται «Περιοχές Άνευ Δρόμων», γεγονός που συνεπάγεται ότι εντός αυτών των περιοχών απαγορεύεται η διάνοιξη δρόμων, η κάθε είδους τεχνική επέμβαση, μεταβολή ή αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος.
Συνεπώς απαγορεύεται και η εγκατάσταση αιολικών ή φωτοβολταϊκών πάρκων. Η πρωτοποριακή αυτή για τα Ευρωπαϊκά δεδομένα πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ βασίστηκε στις εμπεριστατωμένες επιστημονικές μελέτες για τις «Περιοχές Άνευ Δρόμων» της Καθηγήτριας του Τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Βασιλικής Κατή.
Ειδικότερα, οι υπουργοί προέβησαν σε διευκρινίσεις, μέσω μιας σειράς ερωτημάτων ως εξής:
Ποιες περιοχές θα ενταχθούν στα Απάτητα Βουνά;
● Λευκά Όρη – Έκταση: 382,06 τ.χλμ. | Υψόμετρο: 0-2.453 μ.
● Σάος – Έκταση: 97,30 τ.χλμ. | Υψόμετρο: 0-1.611 μ.
● Σμόλικας – Έκταση: 102,89 τ.χλμ. | Υψόμετρο: 782-2.637 μ.
● Τύμφη – Έκταση: 202,75 τ.χλμ. | Υψόμετρο: 460-2.497 μ.
● Ταΰγετος – Έκταση: 143,23 τ.χλμ. | Υψόμετρο: 432-2.407 μ.
● Χατζή – Έκταση: 45,61 τ.χλμ. | Υψόμετρο: 598-2.038 μ.
Τι προβλέπεται και τι απαγορεύεται
Με Υπουργική Απόφαση, εξουσιοδοτική άρθρου 47 ν.4685/2020, ανά περιοχή:
● Απαγορεύεται η διάνοιξη δρόμων κίνησης μηχανοκίνητων οχημάτων, η επέκταση των υφιστάμενων ανεξαρτήτως κατηγορίας, καθώς και κάθε είδους τεχνική επέμβαση, μεταβολή ή αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος.
● Δεν θίγονται νομίμως υφιστάμενα έργα και η συντήρηση τους.
● Επιτρέπεται η σήμανση, επισκευή, συντήρηση και βελτίωση υφιστάμενων ορειβατικών και πεζοπορικών μονοπατιών, χωρίς τη χρήση μηχανοκίνητων μέσων πρόσβασης και με την προϋπόθεση ότι οι επεμβάσεις θα υλοποιούνται με φυσικά υλικά.
● Εξαιρούνται από τους όρους και τους περιορισμούς έργα για σκοπούς Εθνικής Άμυνας, όπως καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας.
● Εξαιρούνται των ανωτέρω απαγορεύσεων έργα και επεμβάσεις που υλοποιούνται λόγω εκτάκτου ανάγκης (σεισμών, πλημμυρών, θεομηνιών, πυρκαγιάς κ.λπ.) εφόσον μετά λαμβάνεται μέριμνα για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος και έργα και επεμβάσεις που κρίνονται απαραίτητες για λόγους προστασίας ή/και αποκατάστασης του φυσικού και δασικού περιβάλλοντος.
Για τις επενδύσεις
Σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος, τα «Απάτητα Βουνά» αποτελούν ένα φρένο στην υπερεκμετάλλευση του περιβάλλοντος από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, χωρίς όμως να βάζουν εμπόδια σε επενδύσεις, καθώς αφορούν σε περιοχές ανέγγιχτες στο πέρασμα του χρόνου.
Ο οικοτουρισμός μπορεί να αναπτυχθεί σε κάθε περιοχή που παρουσιάζει ενδιαφέρον από άποψη βιοποικιλότητας και αισθητικής τοπίου, συμβάλλοντας στη διατήρηση ή στη δημιουργία κινήτρων για μετάβαση σε πράσινη οικονομική δραστηριότητα όπως βιολογικές καλλιέργειες, προώθηση παραδοσιακών προϊόντων κ.ά.
Τα «Απάτητα Βουνά», συνεισφέρουν στη διατήρηση της φυσικής βιοποικιλότητας, εμποδίζουν την είσοδο ξενικών ειδών, παρέχουν διαδρομές μετανάστευσης και ενδιάμεσων στάσεων σε είδη πανίδας, δεσμεύουν άνθρακα και μειώνουν τις επιπτώσεις των αερίων του θερμοκηπίου, διατηρούν τη συνδεσιμότητα και την ακεραιότητα του οικοσυστήματος, προσφέρουν αναψυχή, εκπαίδευση και επιστημονική γνώση στους πολίτες και ρυθμίζουν και προστατεύουν τις υπηρεσίες του οικοσυστήματος: παροχή καθαρού νερού, έλεγχος διάβρωσης, υγιές έδαφος, ποιότητα αέρα, κλιματική ρύθμιση, επικονίαση καλλιεργειών, υψηλή ανθεκτικότητα στην επιδημία παρασίτων.
Πρώτη στην Ευρώπη η Ελλάδα
Παράλληλα, η Ελλάδα γίνεται η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που θεσμοθετεί τα Απάτητα Βουνά.
Το θέμα του κατακερματισμού της φυσικής γης, κρίθηκε ως μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην Ε.Ε. στην ψηφοφορία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 08/06/2021, για τη νέα Στρατηγική Βιοποικιλότητας 2030 με τίτλο «Επιστροφή της Φύσης στη ζωή μας» η οποία διεξήχθη στις αρχές Ιουνίου. Επίσης, ψηφίστηκε η υποχρέωση για ένταξη σε καθεστώς αυστηρής προστασίας τουλάχιστον το 10% της επικράτειας κάθε χώρας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υποβάλει πρόταση για νομικά δεσμευτικούς στόχους για την αποκατάσταση της φύσης της Ε.Ε. το 2021. Η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων της Ε.Ε. θα συμβάλει στην ενίσχυση της βιοποικιλότητας, τον μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και στην πρόληψη και μείωση των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών.
Ο κύριος στόχος της πρωτοβουλίας της ΕΕ είναι η αποκατάσταση υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων, ιδίως εκείνων με τις περισσότερες δυνατότητες:
● Δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα.
● Πρόληψη και μείωση των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών.
● Υγεία του εδάφους και η επικονίαση.
● Βελτίωση της γνώσης και παρακολούθησης των οικοσυστημάτων και των υπηρεσιών τους.
