Τρία δέντρα που φυτεύθηκαν στην πλατεία Μαβίλη, στο σημείο όπου στις 24 – 25 Μαρτίου του 1944 τα ναζιστικά στρατεύματα συγκέντρωσαν τους εκατοντάδες Εβραίους της πόλης για να τους οδηγήσουν στα κρεματόρια, θα θυμίζουν την θηριωδία και το ολοκαύτωμα.
Η πρόταση που σκοπό έχει την ενίσχυση της συλλογικής μνήμης είχε γίνει από τους εικαστικούς καλλιτέχνες David Behar Perahia και Φώτη Σαγώνα οι οποίοι είχαν και την επιμέλεια της εκδήλωσης.
Στις 25 Μαρτίου του 1944, τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής συγκέντρωσαν στην πλ. Μαβίλη το σύνολο των μελών της ακμάζουσας ακόμη Εβραϊκής κοινότητας της πόλης, με ιστορία 2.000 ετών παρουσίας στα Γιάννενα. Σχεδόν 2.000 ψυχές αφού καταμετρήθηκαν, διαχωρίστηκαν ανάλογα με το φύλο και την ηλικία, ανέβηκαν στα εκατοντάδες καμιόνια και ξεκίνησαν το ταξίδι τους προς την κόλαση.
Ελάχιστοι έμειναν ζωντανοί και ακόμη λιγότεροι κατάφεραν να επιστρέψουν στην πόλη τους. Το τραύμα στην ψυχή της πόλης και όχι μόνο της Εβραϊκής κοινότητας παραμένει ανοιχτό και σήμερα, όπου τα μέλη της Κοινότητας απαριθμούν πλέον λίγες δεκάδες, με τους θανάτους να είναι πολύ περισσότεροι από τις γεννήσεις εδώ και δεκαετίες.
Στη φύτευση των δέντρων παραβρέθηκε ο δήμαρχος Ιωαννίνων, Δημήτρης Παπαγεωργίου, μέλη της Εβραϊκής Κοινότητας της πόλης, αντιδήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι και άλλοι.
«Στις 25 Μαρτίου του 1944 στον ίδιο χώρο τα ναζιστικά στρατεύματα προέβησαν σε ένα έγκλημα. Το τίμημα για την πόλη μας ήταν μεγάλο. Τιμούμε σήμερα τη μνήμη των συμπολιτών που χάσαμε. Ως Δήμος Ιωαννιτών στηρίζουμε την Εβραϊκή Κοινότητα και δεσμευόμαστε ότι η μνήμη θα είναι αέναη» ανέφερε στις δηλώσεις του ο Δήμαρχος Ιωαννίνων.
Ο Πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας των Ιωαννίνων Μάρκος Μπατίνος εκπροσωπώντας και το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος ευχαρίστησε τους δύο καλλιτέχνες και το Δήμο για την συγκεκριμένη πρωτοβουλία.
«Η δεντροφύτευση αποτελεί μία σημαντική, δημόσια πράξη μνημόνευσης. Η ζωή των δέντρων θα συμβολίζει τις ζωές που χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα αλλά και τις ζωές που δεν γεννήθηκαν ποτέ» ανέφερε στις δηλώσεις του και έκανε μνεία στην οικολογική αξία της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας.
Οι καλλιτέχνες
Οι δύο καλλιτέχνες από την πλευρά τους τόνισαν, ότι τα δέντρα της πλατείας αποτυπώνονται σε όλα τα φωτογραφικά ντοκουμέντα του 1944.
«Τα περισσότερα δένδρα που υπάρχουν και σήμερα στο χώρο είναι οι ζωντανοί μάρτυρες του σήμερα εκείνης της ημέρας. Η σιωπηρή μαρτυρία τους, με τους γυμνούς κορμούς και τα γυμνά τους κλαδιά όπως είναι κι σήμερα, λίγο πριν ανθίσουν είναι ένα σύμβολο μνήμης για τις ψυχές που χάθηκαν για πάντα. Τα δένδρα αυτά ήταν τα τελευταία που αγκάλιασαν την εβραϊκή κοινότητα της πόλης. Ήταν μία απώλεια ανθρώπων, κουλτούρας, παραδόσεων, γλώσσας μίας κοινότητας με παρουσία 2.000 ετών και αυτό που θέλουμε, είναι η μνήμη τους να μένει ζωντανή και να μεγαλώνει όσο θα μεγαλώνουν και θα αναπτύσσονται τα δένδρα», ανέφερε ο κ. Σαγώνας.
«Η απώλεια ήταν πολύπλευρη. Ήταν απώλεια μιας Κοινότητας με παρουσία 2.000 χρόνων στην πόλη. Η δράση αυτή εγκαινιάζει έναν ευρύτερο κύκλο χωρικών επεισοδίων στον συγκεκριμένο τόπο. Η μνήμη μπορεί να αναπτύσσεται και να εκδηλώνεται, όπως ο κύκλος ζωής ενός δέντρου που μεγαλώνει», σημείωσε από την δική του πλευρά ο κ. Behar Perahia.
