Από περιβαλλοντικές οργανώσεις και Ορειβατικούς Συλλόγους για τις επιπτώσεις από την κατασκευή Μικρού Υδροηλεκτρικού Έργου στο ρέμα «Γιότσα»
Καταστροφική για το φυσικό περιβάλλον και τον βιότοπο σημαντικών ειδών πανίδας θα είναι η κατασκευή ενός Μικρού Υδροηλεκτρικού Έργου (ΜΥΗΕ) στο ρέμα «Γιότσα», ενός έργου για το οποίο υπήρξε ακύρωση της απόφασης κατασκευής του το 2021, μετά από προσπάθειες των περιβαλλοντικών οργανώσεων «Καλλιστώ» και «Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία», όπως σημειώνουν αρχικά σε ανακοίνωσή τους, επτά περιβαλλοντικές οργανώσεις.
Ο λόγος για τις περιβαλλοντικές οργανώσεις Αρκτούρος, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, Καλλιστώ, Μπουλούκι, Πίνδος Περιβαλλοντική και MedINA.
Όπως σημειώνουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, που δίνουν στη δημοσιότητα και ανάλογο φωτογραφικό υλικό, «τρία χρόνια μετά, με την έκδοση τροποποιητικής Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας, εγκρίθηκε η εκκίνηση των εργασιών κατασκευής του ΜΥΗΕ, με τις καταστρεπτικές επιπτώσεις να είναι ήδη ορατές».
Και στη συνέχεια επισημαίνουν: «Οι εργασίες διεξάγονται εντός του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου και της Ζώνης Ειδικής Προστασίας / Ειδικής Ζώνης Διατήρησης (περιοχής Natura 2000) με κωδικό GR2130002 «Κορυφές Όρους Σμόλικας», παραβιάζοντας την ενωσιακή και εθνική νομοθεσία, η οποία ρητά ορίζει τις χαρτογραφημένες περιοχές με τύπους οικοτόπων προτεραιότητας ως ζώνες αποκλεισμού εγκατάστασης μικρών υδροηλεκτρικών έργων.
Της έναρξης των εργασιών κατασκευής του ΜΥΗΕ προηγήθηκε μια σειρά αρνητικών γνωμοδοτήσεων: η υπ’ αριθμ. 977/28-09-2020 αρνητική γνωμοδότηση του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Β. Πίνδου, η υπ’ αριθμ. 38977-31397/28-11-2023 αρνητική γνωμοδότηση του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., η υπ’ αριθμ. 33654/23-01-2024 αρνητική γνωμοδότηση της Δ/νσης Δασών Ιωαννίνων.
Παρά τις αρνητικές γνωμοδοτήσεις, οι εργασίες κατασκευής του ΜΥΗΕ ξεκίνησαν και έχουν ήδη καταστρέψει μέρος του τύπου οικοτόπου προτεραιότητας 9530* «(Υπο)μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα».
Το εν λόγω έργο κατασκευάζεται, επίσης, εντός της ζώνης εξάπλωσης πολύ σημαντικών ειδών της περιοχής όπως: η Ιονική πέστροφα (Salmo farioides), για την οποία από το 2021 είναι σε ισχύ το θεσμοθετημένο «Εθνικό Σχέδιο Δράσης (ΕΣΔ) για τα αυτόχθονα είδη πέστροφας στην Ελλάδα», η Βίδρα (Lutra lutra), η παρουσία της οποίας έχει επιβεβαιωθεί τόσο ανάντη όσο και κατάντη της περιοχής κατασκευής του ΜΥΗΕ, ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos) και ο Ασπροπάρης (Neophron percnopterus), είδη χαρακτηρισμένα ως «Κινδυνεύον» και «Κρισίμως Κινδυνεύον» αντίστοιχα, βάσει του Κόκκινου Καταλόγου των Απειλούμενων Ειδών της Ελλάδας, η Καφέ Αρκούδα (Ursus arctos), είδος προτεραιότητας (Παράρτημα ΙΙ της Κοινοτικής Οδηγίας 92/43/ΕΚ), με την κατάσταση διατήρησής της αξιολογημένη ως «Μη Ικανοποιητική-βελτιούμενη (U1+)».
Επιπλέον, το ΜΥΗΕ κατασκευάζεται σε ζώνη πολύ υψηλής ευαισθησίας και μόνιμης παρουσίας του είδους, ενώ στην περιοχή υλοποιείται παράλληλα το ευρωπαϊκό έργο LIFE ARCPROM που στόχο έχει τη βελτίωση των όρων συνύπαρξης της καφέ αρκούδας και του ανθρώπου».
Και καταλήγοντας οι περιβαλλοντικές οργανώσεις αναφέρουν: «Λίγες εβδομάδες μετά το ηχηρό μήνυμα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ενάντια στον κατακερματισμό και την υποβάθμιση των ποτάμιων οικοσυστημάτων, με την κομβικής σημασίας απόφαση απαγόρευσης εγκατάστασης Μικρών Υδροηλεκτρικών σταθμών και φραγμών στο Προστατευόμενο Τοπίο και Προστατευόμενο Φυσικό Σχηματισμό του Σαραντάπορου, συνεχίζεται η κατασκευή ΜΥΗΕ εντός της λεκάνης απορροής του ποταμού Αώου, του μεγαλύτερου ποταμού ελεύθερης ροής στην Ευρώπη. Οι συνυπογράφουσες περιβαλλοντικές οργανώσεις κρίνουμε απαραίτητη και επιβεβλημένη την άμεση ανάκληση της τελευταίας Τροποποίησης της αρχικής ΑΕΠΟ, καθώς και της άδειας εγκατάστασης του έργου, την ευθύνη του οποίου έχει η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας, ενώ παράλληλα αιτούμαστε τη διακοπή των εργασιών έως ότου ελεγχθεί από το ΥΠΕΝ η πληρότητα του φακέλου αδειοδότησης του έργου».
Οι Ορειβατικοί Σύλλογοι
Παράλληλα, ανοιχτή Επιστολή προς τον Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας, τον Περιφερειάρχη Ηπείρου και τον Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας, απέστειλαν για το ίδιο θέμα, οι Ορειβατικοί Σύλλογοι Ηπείρου, Κερκύρας και Δυτικής Μακεδονίας.
Στη επιστολή τους οι Ορειβατικοί Σύλλογοι, εκφράζουν την αγωνία τους για τα έργα τα οποία πραγματοποιούνται στο ρέμα Γιότσα Γρεβενών, έναν παραπόταμο του Αώου, ο οποίος χωρίζει τον Σμόλικα από την Βασιλίτσα, για την κατασκευή υδροηλεκτρικού εργοστασίου εντός των ορίων του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου.
«Τα σκαπτικά μηχανήματα ανοίγουν δρόμους και πραγματοποιούνται συνοδά έργα καταστρέφοντας δάσος, πρανή αλλά και τμήμα του διεθνούς μονοπατιού Ε6 Δίστρατο Σαμαρίνα. Ο Σταθμός Ηλεκτροπαραγωγής χωροθετείται εντός περιοχής του Εθνικού
Καταλόγου Νatura 2000 ΖΕΠ – ΕΔΖ Ζώνη Ειδικής Προστασίας GR2130002 «Κορυφές Όρους Σμόλικας», στην οποία μεταξύ άλλων συμπεριλαμβάνονται οικότοποι προτεραιότητας από μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα. Το ρέμα Γιότσα βρίσκεται εντός ζώνης εξάπλωσης των ειδών ιχθυοπανίδας Salmo farioides και Barbus prespensis και σε Ζώνη Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας που αφορά τον χρυσαετό και τρία ακόμη προστατευόμενα από την ΕΕ είδη», αναφέρουν οι Σύλλογοι.
Και στη συνέχεια στην επιστολή τους σημειώνουν πως συμφωνούν με τον Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου ο οποίος τονίζει τις επιπτώσεις της διάνοιξης της οδού και της εγκατάστασης του αγωγού στην φύση και καταλήγει στο ότι θα δημιουργηθούν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην υπόσταση και στις αξίες του πάρκου.
Καταλήγοντας οι Ορειβατικοί Σύλλογοι αναφέρουν πως «δεν μπορούν να αδιαφορήσουν σε αυτό όπως και σε κάθε καταστροφή της φύσης. Όσοι δεν τη σέβονται θα μας βρίσκουν μπροστά τους μαζί με τις τοπικές κοινότητες και τους φορείς των Εθνικών Δρυμών. Δια της παρούσας επιστολής σας καλούμε να ενεργήσετε όσον το δυνατόν ταχύτερα, δείχνοντας τη μέγιστη δυνατή περιβαλλοντική ευαισθησία, ώστε να αποτραπεί η κατασκευή αυτού του καταστρεπτικού για την καρδιά της Πίνδου, και αμφιβόλου αναγκαιότητας, υδροηλεκτρικού έργου αφού η εφαρμογή της ως άνω ΑΕΠΟ, θα βλάψει σημαντικά την οικολογική συνοχή και λειτουργία του οικοσυστήματος του όρους Σμόλικας, το οποίο είναι ήδη επιβαρυμένο από τις δασικές πυρκαγιές του 2001 και 2007».
Την επιστολή υπογράφουν οι Ορειβατικοί Σύλλογοι Άρτας, Ηγουμενίτσας, Ιωαννίνων, Κοζάνης, Κόνιτσας, Μετσόβου, Πρέβεζας, Σιάτιστας, Κέρκυρας και Γρεβενών.
