Τουλάχιστον δύο στα πέντε αγόρια και κορίτσια της Α’ Λυκείου, στην Ελλάδα, έχουν καπνίσει έστω και μία φορά παραδοσιακό ή και ηλεκτρονικό τσιγάρο, σύμφωνα με πανελλήνια έρευνα – Σήμερα η σημαντική δράση του Κ.Π. «Σχεδία» για την ενημέρωση του κοινού για τους κινδύνους του καπνίσματος
Την 31η Μαΐου κάθε έτους εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος που έχει καθιερώσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) ώστε να δώσει έμφαση στους κινδύνους που διατρέχει η υγεία και ο πλανήτης μας από την καλλιέργεια και τη χρήση του καπνού, αλλά και να προτείνει αποτελεσματικές πολιτικές για τον έλεγχο και τον περιορισμό του.
Με αφορμή την ημέρα αυτή, μέλη της επιστημονικής ομάδας του Κέντρου Πρόληψης Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας «Σχεδία», που παρέχει σταθερά δωρεάν υπηρεσίες πρόληψης, με στόχο να ενισχυθεί η δυνατότητα του κάθε ατόμου να επιλέγει έναν τρόπο ζωής μακριά από εξαρτήσεις και μη λειτουργικές συμπεριφορές, θα βρίσκονται στον πεζόδρομο Μάρκου Μπότσαρη, έξω από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη, σήμερα Τετάρτη 31 Μαΐου, από τις 11.00 το πρωί έως τη 1.00 το μεσημέρι, και θα ενημερώνουν το κοινό για τους κινδύνους του καπνίσματος και για τα πλεονεκτήματα μιας ζωής χωρίς τσιγάρο.
Φέτος, ο ΠΟΥ επικεντρώνεται στις επιβλαβείς επιπτώσεις της καλλιέργειας καπνού για τη συνολική υγεία του πλανήτη σε συνδυασμό με την παγκόσμια επισιτιστική κρίση. Ως εκ τούτου, θέλει να ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις να διακόψουν τις επιδοτήσεις για την καλλιέργεια καπνού και να υποστηρίξουν τους αγρότες σε πιο βιώσιμες καλλιέργειες, οι οποίες θα βελτιώσουν τα επισιτιστικά δεδομένα.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η συνήθεια του καπνίσματος παραμένει ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα δημόσιας υγείας στις σύγχρονες ανθρώπινες κοινωνίες και ο καπνιστής θεωρείται ασθενής που χρειάζεται ιατρική παρέμβαση και υποστήριξη.
Εντούτοις, όπως αναφέρει το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής, συνεχίζεται η βελτίωση σε όλους τους δείκτες καπνίσματος τσιγάρων στους εφήβους, καθώς λιγότεροι έφηβοι στην Ελλάδα ξεκινούν σήμερα το κάπνισμα τσιγάρου από οποιαδήποτε άλλη περίοδο στο παρελθόν, για την οποία υπάρχουν δεδομένα.
Επίσης, το ποσοστό των Ελλήνων ενηλίκων που καπνίζουν καθημερινά έχει μειωθεί σημαντικά. Προβληματισμό, ωστόσο, προκαλεί η αύξηση της χρήσης του ηλεκτρονικού τσιγάρου, καταδεικνύοντας ότι, μολονότι απευθύνεται στους ενήλικες ως μέσο διακοπής του καπνίσματος, το προϊόν αυτό έχει πετύχει να διεισδύσει και μεταξύ των εφήβων, ανεξάρτητα με το εάν αυτοί καπνίζουν ή όχι παραδοσιακά τσιγάρα.
Υψηλά ποσοστά
Παράλληλα και σύμφωνα με το δελτίο Τύπου του Κ.Π. «Σχεδία», η Ελλάδα έχει το τρίτο υψηλότερο ποσοστό ενήλικων καθημερινών καπνιστών (27,3%) μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ.
Ο καπνός σκοτώνει πάνω από 7 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως. Περισσότεροι από 6 εκατομμύρια αυτών των θανάτων είναι αποτέλεσμα της άμεσης κατανάλωσης, ενώ περίπου 890.000 είναι το αποτέλεσμα της έκθεσης μη καπνιστών στο παθητικό – δευτερογενές κάπνισμα.
Η κατανάλωση καπνού είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου στην υγεία και η κυριότερη αιτία πρόωρου θανάτου στην Ε.Ε., υπεύθυνη για σχεδόν 700.000 θανάτους ετησίως.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι το κάπνισμα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, είναι μια χρόνια νόσος, η λήψη οργανωμένης βοήθειας για τη διακοπή του καπνίσματος είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Είναι επομένως αξιοσημείωτο να γνωρίζετε πως η διακοπή του καπνίσματος, που γίνεται με τη βοήθεια εξειδικευμένων επαγγελματιών υγείας έχει 40-60% αποτελεσματικότητα, ενώ ένας καπνιστής που προσπαθεί να απαλλαγεί μόνος του τα καταφέρνει μόνο σε ποσοστό 3-5%.
Η πανελλήνια έρευνα
Εν τω μεταξύ, τουλάχιστον δύο στα πέντε αγόρια και κορίτσια της Α’ Λυκείου (ποσοστό 41,5%, ηλικίας 15-16 ετών) στην Ελλάδα έχουν καπνίσει έστω και μία φορά παραδοσιακό ή/και ηλεκτρονικό τσιγάρο, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα πανελλήνιας έρευνας (2022) του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) για το κάπνισμα στους εφήβους.
Η έρευνα δημοσιεύεται με αφορμή την παγκόσμια ημέρα κατά του καπνίσματος (31 Μαΐου) και βάσει αυτής, το ηλεκτρονικό τσιγάρο αποτελεί σήμερα το επικρατέστερο καπνικό προϊόν μεταξύ των εφήβων, με τη χρήση του να έχει αυξηθεί σημαντικά κατά την τελευταία 8ετία, ιδιαίτερα στα κορίτσια.
Σχεδόν δύο στους πέντε μαθητές της Α’ Λυκείου (38,6%) έχουν καπνίσει έστω και μία φορά ηλεκτρονικό τσιγάρο, ενώ ένας στους τέσσερις (25,1%) έχει επαναλάβει τη χρήση 3+ φορές.
Ένας στους πέντε (20%) έχει καπνίσει ηλεκτρονικό τσιγάρο πολύ πρόσφατα (μέσα στις 30 τελευταίες ημέρες). Κατά την ίδια περίοδο, ένας στους εννέα (10,8%) το έχει επαναλάβει 3+ φορές.
Τα 2/3 των μαθητών της Α’ Λυκείου που ανέφεραν κάπνισμα ηλεκτρονικού τσιγάρου έχουν καπνίσει και παραδοσιακό τσιγάρο.
Το παραδοσιακό τσιγάρο
και ο ναργιλές
Παράλληλα, σύμφωνα με την έρευνα, το κάπνισμα του παραδοσιακού τσιγάρου εμφανίζεται σταθερό σε σχέση με το 2018, αλλά είναι σήμερα λιγότερο δημοφιλές συγκριτικά με πριν από 8 (2014) ή 12 (2010) χρόνια.
Τουλάχιστον ένας στους μαθητές της Α’ Λυκείου (28,2%) έχει καπνίσει έστω και μία φορά παραδοσιακό τσιγάρο. Σχεδόν ένας στους πέντε (18,6%) έχει καπνίσει 3+ φορές.
Ένας στους έξι (16,6%) έχει καπνίσει παραδοσιακό τσιγάρο πολύ πρόσφατα (μέσα στις 30 τελευταίες ημέρες). Ένας στους οκτώ (11,7%) έχει -την ίδια περίοδο- καπνίσει τσιγάρο 3+ φορές.
Ένας στους εννέα (11,1%) καπνίζει τσιγάρο σε εβδομαδιαία βάση, ενώ ένας στους 12 (7,8%) καπνίζει καθημερινά.
Τα 9/10 των μαθητών της Α’ Λυκείου που ανέφεραν κάπνισμα παραδοσιακού τσιγάρου ανέφεραν επίσης χρήση ηλεκτρονικού
Μια σημαντική μερίδα των εφήβων (τουλάχιστον ένας στους τέσσερις) αναφέρει κάπνισμα ναργιλέ, κυρίως αγόρια. Ο επιπολασμός του καπνίσματος είναι σημαντικά υψηλότερος στους εφήβους των οποίων έστω κι ένας/μια γονιός καπνίζει (έστω και σπάνια).
Στην πλειονότητά τους οι μαθητές της Α’ Λυκείου (15/16 ετών) στην Ελλάδα δεν έχουν καπνίσει.
Ωστόσο:
– Το 41,5% έχουν καπνίσει έστω και μία φορά ηλεκτρονικό ή/και παραδοσιακό τσιγάρο.
– Σχεδόν οι δύο στους πέντε (38,6%) έχουν καπνίσει ηλεκτρονικό τσιγάρο, ενώ τουλάχιστον ένας στους τέσσερις έχει καπνίσει παραδοσιακό (28,2%) και ναργιλέ (26,8%).
– Περίπου ένας στους εννέα έχει καπνίσει 3+ φορές ηλεκτρονικό (10,8%) και παραδοσιακό (11,7%) τσιγάρο πολύ πρόσφατα (στις 30 τελ. ημέρες).
– Σχεδόν όλοι οι μαθητές της Α’ Λυκείου που ανέφεραν κάπνισμα παραδοσιακού τσιγάρου ανέφεραν και κάπνισμα ηλεκτρονικού (≥1 φορά).
– Κορίτσια και αγόρια δεν διαφέρουν στο κάπνισμα, αν και σε υψηλότερα ποσοστά τα κορίτσια έχουν πειραματιστεί με τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, ενώ σε υψηλότερα ποσοστά τα αγόρια κάνουν ναργιλέ.
– Ο επιπολασμός του καπνίσματος είναι σημαντικά υψηλότερος στους εφήβους των οποίων έστω κι ένας/μια γονιός καπνίζει (έστω και σπάνια)
Το ηλεκτρονικό τσιγάρο αποτελεί σήμερα το επικρατέστερο καπνικό προϊόν στους μαθητές της Α’ Λυκείου, με τη χρήση του να έχει αυξηθεί την τελευταία 8ετία, ιδιαίτερα στα κορίτσια.
Επιμέλεια: Βασίλης Λούπας
