Έκδηλη η αγωνία των περιφερειαρχών για το ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων με την ανάλογη κατανομή πόρων, αλλά και για την καλύτερη αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων – Τέσσερις βασικούς άξονες προτείνει η ΕΝΠΕ για σύγχρονες, ισχυρές Περιφέρειες
Μείζονα ζητήματα που απασχολούν τους περιφερειάρχες όλης της χώρας, βρέθηκαν στο επίκεντρο της πρώτης ημέρας του 9ου Τακτικού Συνεδρίου της Ένωσης Περιφερειών, που ξεκίνησε χθες στα Γιάννενα και ολοκληρώνεται, σήμερα Πέμπτη.
Συγκεκριμένα στο προσκήνιο βρέθηκαν τα θέματα των αρμοδιοτήτων και του ξεκαθαρίσματος αυτών, αλλά και της κατανομής και της αξιοποίησης των χρηματοδοτικών εργαλείων την επόμενη προγραμματική περίοδο
Το 9ο τακτικό συνέδριο της ΕΝΠΕ αποτελεί μία καλή ευκαιρία για τους περιφερειάρχες να θέσουν σε νέα βάση τα αιτήματα του β’ βαθμού της αυτοδιοίκησης προς την Κυβέρνηση, σε συνδυασμό όμως και με την επικείμενη Συνταγματική Αναθεώρηση.
Ένα ζήτημα χωρίς το οποίο, όπως ανέφερε ο πρόεδρος της ΕΝΠΕ Απόστολος Τζιτζικώστας δε θα μπορεί να προχωρήσει τίποτε στην πορεία για την αυτοδιοίκηση, επισημαίνοντας πως τέτοιου είδους προβλέψεις και ζητήματα έχουν λυθεί εδώ και δεκαετίες σε όλη την Ευρώπη, εκτός από την Ελλάδα.
Στην ομιλία του ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας αναφέρθηκε στο σύμπλεγμα των αρμοδιοτήτων που δεν είναι ξεκάθαρες αλλά και στην επιτακτική ανάγκη για τις προσλήψεις προσωπικού στην αυτοδιοίκηση.
Ο πρόεδρος της ΕΝΠΕ
Αναλυτικότερα ο κ. Τζιτζικώστας αναφέρθηκε σε τέσσερις βασικούς άξονες, που θα βάλουν τις ελληνικές Περιφέρειες στη νέα εποχή, που θα οδηγήσουν στον κεντρικό στόχο της Περιφερειακής Διακυβέρνησης, τον οποίο έχουν κατακτήσει οι Περιφέρειες σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη.
Οι τέσσερις βασικοί άξονες που θα οδηγήσουν σε σύγχρονες, ισχυρές Περιφέρειες, έτοιμες να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας εποχής, όπως τόνισε ο Πρόεδρος της ΕΝΠΕ, είναι: οι αρμοδιότητες των Περιφερειών, η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, οι πόροι και η χρηματοδότηση των Περιφερειών και η μετάβαση από την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση στην Περιφερειακή Διακυβέρνηση.
Αναφορικά με τον πρώτο άξονα των αρμοδιοτήτων ο κ. Τζιτζικώστας υπογράμμισε ότι «το πρώτο και πιο σημαντικό ζήτημα, στο οποίο σκοντάφτουμε συνεχώς, είναι οι αρμοδιότητες, που σε κάποιες περιπτώσεις αλληλοκαλύπτονται, με αποτέλεσμα να μην είναι ξεκάθαρες, σε άλλες μεταβιβάζονται με νομοθετικές ρυθμίσεις χωρίς πόρους, χωρίς ανθρώπινο δυναμικό και σε άλλες, είναι τόσο πολύ διασκορπισμένες, που στο τέλος κανείς επί της ουσίας δεν μπορεί να λειτουργήσει. Και το χειρότερο οι πολίτες να μη γνωρίζουν ποιος έχει την ευθύνη. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι χρειαζόμαστε άμεσα ξεκάθαρες και κάθετες αρμοδιότητες που θα συνοδεύονται από τους αντίστοιχους πόρους. Οι ανάγκες που υπάρχουν σε ανθρώπινο δυναμικό είναι τεράστιες και είναι άμεσες. Είναι πλέον δεδομένο ότι, έπειτα από 13 χρόνια, χρειάζονται άμεσα προσλήψεις και αύξηση των εργαζόμενων σε συγκεκριμένες ειδικότητες, ώστε οι Περιφέρειες της χώρας να μπορούν να λειτουργήσουν και να ανταποκριθούν στον πολυδιάστατο ρόλο τους», σημείωσε.
Ο δεύτερος άξονας, στον οποίο αναφέρθηκε ο κ. Τζιτζικώστας είναι η κλιματική κρίση: «Οι 13 Περιφέρειες της χώρας όλα αυτά τα χρόνια υλοποιούν πολλά και σημαντικά αντιπλημμυρικά έργα. Ενώ καλούνται να αποκαταστήσουν, και το πετυχαίνουν, τις επιπτώσεις των καταστροφών αυτών. Αλλά και να συντηρήσουν υποδομές που επί δεκαετίες είχαν μείνει χωρίς συντήρηση, η αρμοδιότητα των οποίων μόνο πρόσφατα τους ανατέθηκε. Παρά την οικονομική στενότητα, παρά τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις σε θέματα περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων. Παρά την ακραία υποστελέχωση. Οι Δήμοι επίσης έχουν την ευθύνη για μικρότερης κλίμακας αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις στους αστικούς ιστούς. Και ταυτόχρονα και η κεντρική Πολιτεία υλοποιεί αντιπλημμυρικά έργα. Αυτό όμως που όλοι πλέον αντιλαμβανόμαστε είναι ότι πρέπει να υπάρξει άμεσα μια ξεκάθαρη διευθέτηση αρμοδιοτήτων και βέβαια πρέπει να βρεθούν οι πόροι για μεγάλα αντιπλημμυρικά έργα, τους οποίους σήμερα δεν έχουν οι Περιφέρειες, προκειμένου τα έργα αυτά να γίνουν με βάση τις νέες κλιματικές συνθήκες και τα σημερινά δεδομένα», ανέφερε.
Αναφορικά με τους πόρους και τη χρηματοδότηση των Περιφερειών, ο Πρόεδρος της ΕΝΠΕ αναφέρθηκε σε σειρά στρεβλώσεων, οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα. Παράλληλα, όπως τόνισε ο Πρόεδρος της ΕΝΠΕ ο τέταρτος άξονας είναι οι σύγχρονες, ισχυρές Περιφέρειες στη νέα εποχή.
«Όλα όσα προανέφερα και τα οποία πρέπει να επιτευχθούν, αποτελούν τις βασικές προϋποθέσεις για έναν σύγχρονο τρόπο λειτουργίας, όπως συμβαίνει σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Με έχετε ακούσει πολύ συχνά να μιλώ για το όραμα μας, τη μετάβαση από την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση στην Περιφερειακή Διακυβέρνηση. Πιστεύω ότι πλέον έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για να κάνουμε στην Ελλάδα το επόμενο μεγάλο βήμα, να μπούμε στη σύγχρονη εποχή. Με απευθείας έσοδα στις Περιφέρειες», είπε χαρακτηριστικά.
Ο Περιφερειάρχης
Ηπείρου
Στην ομιλία του ο Περιφερειάρχης Ηπείρου, Αλέξανδρος Καχριμάνης αναφέρθηκε εκτενώς και στο ζήτημα των αρμοδιοτήτων, όπως όμως και στα χρηματοδοτικά εργαλεία, κάνοντας λόγο για πληροφορίες ότι στο παρασκήνιο γίνονται συζητήσεις για ανακατανομή των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης, με τις περιφέρειες να μη γνωρίζουν το παραμικρό, χωρίς να κρύβει έτσι την ανησυχία του για το ενδεχόμενο απεντάξεων.
«Υπάρχουν οι προκλήσεις και οι δυνατότητες που δίνονται μέσω του νέου ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά δεν αρκούν μόνο αυτά για να βελτιωθεί η καθημερινότητα των πολιτών. Όλοι επιθυμούμε να έχουμε την καλύτερη δυνατή συνεργασία. Μόνο που αλλιώς την εννοούμε εμείς και διαφορετικά την εκλαμβάνουν φορείς της Πολιτείας.
Εντάξαμε έργα στο Ταμείο Ανάκαμψης και πληροφορηθήκαμε ότι γίνονταν παρασκηνιακές κινήσεις για απένταξη ορισμένων από αυτά, χωρίς συνεργασία, αλλά και χωρίς καν ενημέρωσή μας. Λέμε ναι στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, δεν μπορεί όμως η ΡΑΕ και οι εταιρείες να αγνοούν τις τοπικές κοινωνίες, τις περιφέρειες και να επιδιώκουν να μετατρέψουν όλη την ύπαιθρο σε πάρκα είτε φωτοβολταϊκά, είτε αιολικά», σημείωσε ο κ. Καχριμάνης.
Για το ζήτημα των αρμοδιοτήτων ο κ. Καχριμάνης είπε πως είναι ένα θέμα που πρέπει άμεσα να ξεκαθαρίσει, δίνοντας παραδείγματα που σχετίζονται με τους καθαρισμούς ρεμάτων και ποταμών, ενώ εξέφρασε και παράπονα για τους μειωμένους πόρους που κατανέμονται στις περιφέρειες μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Τέλος, ζήτησε από τον κ. Λιβάνιο την οριστικοποίηση της απόφασης για την μερική έστω επαναλειτουργία των Τελωνείων Δρυμάδων και Αμπελώνα αντίστοιχα για να εξυπηρετούνται, όπως είπε οι κάτοικοι των παραμεθόριων χωριών της Ελλάδας και της Αλβανίας αντίστοιχα.
Οι δήμαρχοι
Χαιρετισμό στο τακτικό συνέδριο της ΕΝΠΕ, απεύθυνε και ο Δήμαρχος Ιωαννίνων, Δημήτρης Παπαγεωργίου, ο οποίος αναφέρθηκε στη σημασία που έχει η οικονομική αυτοτέλεια των δήμων και περιφερειών.
Παράλληλα, απευθυνόμενος και προς την ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών ζήτησε να δοθεί μία πίστωση χρόνου στις νέες δημοτικές αρχές που θα αναλάβουν από την 1η Ιανουαρίου καθήκοντα, για να αποφασίσουν σχετικά με την ενσωμάτωση των Νομικών Προσώπων των δήμων.
Χαιρετισμό ακόμη απηύθυναν ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λαζ. Κυρίζογλου και ο Μάνος Κόνσολας, πρόεδρος της Επιτροπής περιφερειών της Βουλής που ανακοίνωσε πως σύντομα θα συσταθεί ξεχωριστή επιτροπή για τις νησιωτικές και τις ορεινές περιοχές της χώρας.
Ακόμη, τοποθετήθηκαν κριτικά προς την Κυβέρνηση οι εκπρόσωποι των κομμάτων πλην της κας Συρεγγέλα, νεοεκλεγείσα Γραμματέας της Πολ. Επιτροπής της Ν.Δ. Από τον ΣΥΡΙΖΑ μίλησε η βουλευτής Βοιωτίας Γιώτα Πούλου, από το ΠΑΣΟΚ ο Σωτ. Ζαρπαλάς, ο Γιαν. Πρωτούλης από το ΚΚΕ, ενώ σκληρή κριτική και προς τις περιφερειακές αρχές και προς την Κυβέρνηση απηύθυνε η Βέτα Πανουτσάκου, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συλλόγων Υπαλλήλων Περιφερειών Ελλάδος.
Πιο αναλυτικά, την αναγκαιότητα «να καταστεί η Αυτοδιοίκηση Α΄ και Β΄ βαθμού γνήσιος θεσμικός εκφραστής ενός νέου Κράτους κοινωνικής αλληλεγγύης και συνοχής, αλλά και βασικός πυλώνας μιας νέας παραγωγικής και αναπτυξιακής πορείας της χώρας», ανέδειξε για μια ακόμη φορά, ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, Λάζαρος Κυρίζογλου, χαιρετίζοντας τις εργασίες του διήμερου Τακτικού Συνεδρίου της ΕΝΠΕ.
Υπενθυμίζοντας μάλιστα, το κοινό συνέδριο ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ, που πραγματοποιήθηκε το 2018, ο κ. Κυρίζογλου, ανέφερε εμφατικά ότι και σήμερα, όπως και τότε, παραμένει ίδια, η διαπίστωση ότι «η πρωτοφανής κρίση που βίωσε και βιώνει η χώρα μας, θέτει επιτακτικά το ζήτημα αλλαγής της οργάνωσης του Κράτους και των θεσμών του». Γεγονός που όπως είπε, καθιστά την αναβάθμιση αλλά και τη διεύρυνση του ρόλου των δύο βαθμών Αυτοδιοίκησης, καθοριστικό παράγοντα αυτής της αλλαγής.
«Η ΕΝΠΕ και η ΚΕΔΕ, με τις μέχρι σήμερα αποφάσεις των Συνεδρίων και των Διοικητικών Συμβουλίων τους, έχουν διατυπώσει τεκμηριωμένες προτάσεις για την αναδιοργάνωση της Δημόσιας Διοίκησης και την αναβάθμιση του ρόλου των Περιφερειών και των Δήμων στο πολιτικό και διοικητικό σύστημα και για τη διεύρυνση του ρόλου τους στην Ανάπτυξη της χώρας και στη διασφάλιση της Κοινωνικής Συνοχής.
Μετά από τόσα χρόνια βαθύτατης οικονομικής, κοινωνικής, υγειονομικής και πολιτικής κρίσης, η Κυβέρνηση οφείλει να υιοθετήσει τις τεκμηριωμένες προτάσεις της ΕΝΠΕ και της ΚΕΔΕ και με αποφασιστικότητα και ταχύτητα να επιλύσει τα προβλήματα που εμποδίζουν την Αυτοδιοίκηση να ανταποκριθεί δυναμικά στο καθολικό αίτημα για Ανάπτυξη και Κοινωνική Συνοχή. Για τη σύγκλιση της Ελληνικής Αυτοδιοίκησης με την Ευρωπαϊκή Αυτοδιοίκηση. Για εφαρμογή του Ελληνικού Συντάγματος (άρθρο 102)», τόνισε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ.
Ο Λάζαρος Κυρίζογλου, στο χαιρετισμό του, κατέθεσε από το βήμα του Συνεδρίου της ΕΝΠΕ τέσσερις προτάσεις:
Να προχωρήσει άμεσα η συνολική αναδιοργάνωση της Κεντρικής Δημόσιας Διοίκησης με κατεύθυνση το Επιτελικό Κράτος, την Αποκέντρωση και την Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση, προκειμένου να επανασχεδιαστεί ο προγραμματισμός και η υλοποίηση των δημόσιων πολιτικών.
Για την προώθηση της Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης, να επανα–οριοθετηθούν οι αρμοδιότητες των τριών επιπέδων της Δημόσιας Διοίκησης (Κεντρικής Διοίκησης – Περιφερειών – Δήμων) κατά τομέα δημόσιας πολιτικής και να διασφαλιστεί η συστημική συνεργασία των επιπέδων αυτών.
Να επικαιροποιηθεί το κανονιστικό πλαίσιο και να ενισχυθούν οι θεσμοί Διαβαθμιδικής Συνεργασίας μεταξύ των Περιφερειών και των Δήμων, που αποτελούν πλέον προϋπόθεση για τη διεύρυνση και κατοχύρωση του ρόλου τους στο Πολιτειακό σύστημα της χώρας και ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την προώθηση της περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης και της κοινωνικής πολιτικής και την παροχή των υπηρεσιών στους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
Να διασφαλιστεί η Διοικητική Αυτοτέλεια των ΟΤΑ σύμφωνα με τον «Ευρωπαϊκό Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας» και το άρθρο 102 του Συντάγματος. Να περιοριστεί η εποπτεία επί των πράξεων των συλλογικών και των μονομελών οργάνων τους σε ένα μόνο διοικητικό έλεγχο νομιμότητας των πράξεων.
Ο κ. Κυρίζογλου, υπογράμμισε επίσης ότι η Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού διεκδικούν από την πολιτεία:
Να διασφαλιστεί σύμφωνα με το Σύνταγμα η Οικονομική Αυτοτέλεια των Δήμων και των Περιφερειών : Να αποκατασταθούν οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (ΚΑΠ) στο επίπεδο που προβλέπεται από τον Ν.3852/2010 («Καλλικράτη») και να διασφαλιστεί η επιστροφή των παρακρατηθέντων. Να «επαναπατριστούν» όλοι οι πόροι που αφαιρέθηκαν από τις Περιφέρειες και τους Δήμους και να αυξηθεί η χρηματοδότησή τους από το ΠΔΕ με στόχο την ενεργότερη προώθηση της Περιφερειακής και της Τοπικής Ανάπτυξης.
Να μεταφερθούν νομοθετικά στην Αυτοδιοίκηση όλες οι αποκεντρω-μένες υπηρεσίες της Κεντρικής και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης που είναι χωροθετημένες σε περιφερειακό ή δημοτικό επίπεδο, στην αντίστοιχη Περιφέρεια ή στον αντίστοιχο Δήμο, είτε οι αρμοδιότητές τους αφορούν «τοπική υπόθεση», είτε αφορούν «αποστολή του κράτους» (οπότε θα ασκούνται από την Αυτοδιοίκηση κατ΄ εκχώρηση εξουσίας από την Κεντρική Διοίκηση), με σεβασμό της διοικητικής αυτοτέλειας των δύο βαθμών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Να διευρυνθεί ο Αναπτυξιακός Ρόλος της Αυτοδιοίκησης, ώστε οι Περιφέρειες και οι Δήμοι να συμβάλουν αποτελεσματικά στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, την προσέλκυση επενδύσεων και τη στήριξη της επιχειρηματικότητας σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Σύμφωνα με τον «Ευρωπαϊκό Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας» «πρέπει να διασφαλιστεί η ελεύθερη άσκηση της εντολής των αιρετών» και επομένως διεκδικούμε την ενδυνάμωση της καταστατικής θέσης των αιρετών της Αυτοδιοίκησης ώστε να ισχύσουν οι ίδιοι κανόνες που ισχύουν για τους αιρετούς της Κεντρικής Διοίκησης, όσον αφορά τα ασφαλιστικά, τα οικονομικά, τα συνταξιοδοτικά ζητήματα και την εφαρμογή του ποινικού νόμου (μισθολογικό καθεστώς, ειδικές άδειες, ασφαλιστικά, συνταξιοδοτικά, χορηγίες κλπ).
Βασίλης Λούπας
